Annie M.G. (2009)

Regie: Dana Nechushtan | 350 minuten | drama, biografie | Acteurs: Annemarie Prins, Malou Gorter, Sanne Vogel, Robin Brans, Jentel Schienbaan,Tom Jansen, Gijs Scholten van Aschat, Daan Schuurmans, Frederik Stuut, Finn Leenders, Kenji Pinero, Ella van Drumpt, Lieneke Le Roux, Arthur Veen, Peter Blok, Maartje van de Wetering, Rosana van der Wagt, Wim van der Grijn, Pia Douwes, Nelly Frijda, Joost Demmers, Alfred van der Poll, Dagmar Slagmolen, Rick Paul van Mulligen, Nienke Sikkema, Gerardjan Rijnders, Theo Nijland, Gijs Naber, Paul Hoes, Celia van den Boogert, Arthur Japin, Juda Goslinga, Mattijn Hartemink, Roos Ouwehand, Saskia Temmink, Han Kerkhoffs, Jorn Veltman, Maroeska Hamer, René Rètel, Dick van den Toorn, Tibor Lukács, Martijn de Rijk, Wim Bouwens, Vera Boots, Wil van der Meer, Maureen Teeuwen, Kirsten Mulder, Jeroen Spitzenberger, Geert Lageveen, Anneke Blok, Terence Schreurs, Betty Schuurman, Huib Broos, Marcel Musters, Huub van der Lubbe, Hadewych Minis, Eva van der Gucht, Roeland Fernhout, Elisabeth van Nimwegen, Jildou Straat, Roosmarijn van Bohemen, Elske Rollema, Jeroen Willems, Anne-Marie Jung, Klaas Groenen, Erik van der Horst, Wende Snijders

Annie M.G. Schmidt. Hoeveel generaties zullen er nog komen tot zij niet meer als belangrijkste Nederlandse kinderboekenschrijfster wordt erkend? Ze is verantwoordelijk voor nog altijd populaire boeken als Jip en Janneke, Pluk van de Petteflet, Minoes, Abeltje en Otje. En vergeet haar onvergetelijke versjes niet, zoals Dikkertje Dap en Het beertje Pippeloentje. Met deze zevendelige dramaserie krijgt de in 1995 overleden ongekroonde koningin van Nederland een prachtig eerbetoon. Geproduceerd door BosBros. Film-TV Productions in coproductie met NPS, VARA en ÉÉN is ‘Annie M.G. Haar liedjes. Haar liefde. Haar leven’ een van de grootste televisieprodukties van de laatste jaren. Het mocht wat kosten, maar gelukkig is dat aan de serie af te zien. Talloze acteurs deden mee, de aankleding is subliem en de soms surrealistische sfeer past uitstekend bij het beeld dat de meeste mensen van de geliefde schrijfster hebben.

‘Annie M.G.’ is een musical en de zang- en dansscènes zijn – zeker voor de liefhebber– bijzonder de moeite waard. Hoewel er veel muzikale intermezzo’s zijn, zijn deze op een zo natuurlijk mogelijke manier in het verhaal verweven en heb je als kijker nooit het idee dat mensen zomaar in zingen uitbarsten. De choreografie is met zorg gedaan. Het levert plaatjes van scènes op. Uiteraard komen er heel veel Annie M.G. Schmidt klassiekers langs, zoals ‘Ik zou je het liefste in een doosje willen doen’ en ‘Zeur niet’. Genieten geblazen, maar ook ontroerend, zoals bij de onthulling van het beeld in Kapelle wanneer een groep kinderen ‘Dikkertje Dap’ zingt of het lied dat iedereen meezingt op Annie’s 84ste verjaardag. De hele cast zingt zelf, met uitzondering van Sanne Vogel, haar liedjes zijn – zonder dat het opvalt – door singer/songwriter Marike Jager overgenomen.

Het is 1981. De oude Annie (door de hele serie heen werkelijk voortreffelijk gespeeld door Annemarie Prins) is aanwezig bij de begrafenis van haar levenspartner Dick van Duyn. Voorzichtig gaat de kist open en Annie kijkt geschokt toe als Dick haar wenkt. Samen maken ze een dansje, de overige aanwezigen hebben niets door. Het is typerend voor de serie: Annie wordt na zijn dood regelmatig bezocht door Dick. Ze praten, kibbelen en dansen. Zeker in de eerste maanden na zijn dood lijkt het er sterk op dat Annie blij is dat Dick is overleden. Ze verhuist terug naar Amsterdam, waar ze eindelijk weer kan ‘leven’.

Annemarie Prins vertegenwoordigt Annie van haar 59ste tot haar dood op haar 84ste. Zij blikt regelmatig terug op haar leven en fantaseert er dingen bij. De hele jonge Annie wordt vertolkt door Robin Brans, maar erg veel schermtijd krijgt ze niet. Dat is ook niet zo vreemd, want hoewel wel duidelijk wordt dat Annie van jongs af aan al borrelde van de fantasie en ze een grote liefde had voor zang en dans, is haar leven vanaf haar tienerjaren pas echt interessant. Sanne Vogel speelt dit verlegen en wat onhandige meisje, later jonge vrouw, erg goed. Met precies de juiste dosering onzekerheid en ongemakkelijkheid zien we hoe Annie, aangemoedigd door de losgeslagen Tops (een grappige Terence Schreurs), haar eerste schreden op het liefdespad zet en we leven met haar mee als ze keer op keer teleurgesteld wordt (bij de een ging het om de seks, de ander bleek homoseksueel te zijn, weer een ander Nazi). Deze Annie maakt de Tweede Wereldoorlog mee en we zien hoe machteloos ze staat als haar vriendin en collega Els moet onderduiken. Tijdens het beroemde televisie-interview met Ischa Meijer in 1992 verzint ze er een heldendaad bij en wordt hiervoor naderhand op de vingers getikt door Dick. “Het gaat om de verhalen, mensen hebben verhalen nodig,” citeert Annie daarop haar vader, die deze uitspraak gebruikte om Annie uit te leggen waar het in zijn kerk op neerkomt.

Ook al was de relatie met haar moeder beter dan die met haar vader, deze wijsheid heeft Annie toch maar mooi meegenomen. Na de oorlog komt Annie (inmiddels gespeeld door een weergaloze Malou Gorter) in Amsterdam bij Het Parool terecht, waar ze als documentaliste werkt. Ze is het prototype grijze muis, maar omdat ze de stoute schoenen aantrekt en wat humoristische stukjes schrijft voor het personeelsfeest, wordt ze ‘ontdekt’ en hoort ze er helemaal bij. Een korte affaire met een collega is het gevolg en weer wordt Annie geconfronteerd met liefdesverdriet: hij is getrouwd en niet van plan zijn huwelijk op te geven voor Annie. Uiteindelijk zet Annie een contactadvertentie en degene die daar op reageert blijkt de ware: Dick van Duyn. Dick is echter ook getrouwd, maar is vastbesloten er met Annie iets van te maken. Dicks echtgenote wil echter van geen scheiding weten, maar wanneer Annie begin jaren vijftig in verwachting raakt van zoon Flip, zorgt zij voor een oplossing: Flip moet een vader hebben. Annie trouwt met Dicks vader, zodat haar zoon in ieder geval de achternaam van zijn vader mag dragen. Een vrij grote rol is weggelegd voor Daan Schuurmans, die als volwassen Flip veel scènes met Annemarie Prins deelt. Geen uitermate zware rol, omdat zijn personage niet echt een ontwikkeling doormaakt, maar hij brengt het er goed van af.

Wanneer Annie carrière maakt, ziet Dick haar succes met argusogen aan. Hij vindt het niet leuk dat Annie zo in de belangstelling staat en verpest menig première of prijsuitreiking. Tom Jansen als de oude Dick is voornamelijk te zien als hij al dood is: hij is de stem van Annies geweten, en voor een stem weet hij zich prima te houden. Mooi ingetogen en soms humoristisch, een fijne acteur om naar te kijken. Gijs Scholten van Aschat maakt veel indruk in zijn rol van de jongere Dick. Hij is soms onuitstaanbaar, jaloers en bekrompen, maar zijn liefde voor Annie biedt haar houvast en daardoor is hij sympathiek. Trouwens: Annie zelf wordt ook niet als heilige afgeschilderd in de serie: ze is nukkig, nors en eigenwijs en soms zou je haar wel door elkaar willen schudden vanwege de dingen die ze zegt of doet. Ze is geen makkelijke tante, zeker naarmate ze ouder wordt niet. Ze rookt en drinkt meer dan goed voor haar is en bekt de mensen die haar willen helpen af. Het siert de schrijvers van het scenario, Tamara Bos en Mieke de Jong, dat zij niet nagelaten hebben deze donkere kanten van Annie te belichten. Het zorgt voor een evenwichtig en realistisch beeld van dit favoriete Nederlandse icoon van de twintigste eeuw. Dat regisseur Dana Nechushtan (‘Dunya en Desie’, ‘Nachtrit’) er daarnaast ook nog in is geslaagd een uitstekend tijdsdocument van Nederland in de twintigste eeuw af te leveren is alleen maar mooi meegenomen. Hulde voor deze prachtserie en een must-see!

Monica Meijer