Año bisiesto (2010)

Regie: Michael Rowe | 92 minuten | drama | Acteurs: Monica del Carmen, Gustavo Sánchez Parra, Diego Chas, Ernesto González, Bertha Mendiola, José Juan Meraz, Nur Rubio, Jaime Sierra, Ireri Solís, Marco Zapata

Hoe een film te beoordelen die technisch knap gemaakt is, waarin de hoofdrolspeelster een overtuigende en indringende prestatie neerzet, die thema’s als eenzaamheid, wanhoop, liefde en passie weet te verbeelden op een manier die de kijker raakt – en tegelijkertijd ontspoort in een aantal buitengewoon onsmakelijke scènes waarin seksuele machtsspelletjes en misbruik centraal staan?

Op basis van de eerste helft van de film verdient ‘Año bisiesto’ zeker vier sterren, vooral door Monica del Carmen als de ongelukkige Laura. Op de openingsscène in een supermarkt na speelt de hele film zich af in haar kleine appartement en ziet de kijker haar in haar dagelijkse bezigheden. Ze eet afhaalchinees, speelt Tetris op haar computer, kijkt uit haar raam naar haar overburen (een gelukkig stel) en belt met haar moeder. Ze vertelt dan verhalen over verzonnen vrienden en fictieve gebeurtenissen om haar leven rooskleuriger voor te stellen. En elke dag kruist ze de datum door op haar kalender van februari. Om de laatste dag, de 29e februari, heeft ze een rood kader gezet. Die dag is vier jaar eerder haar vader overleden, in het schrikkeljaar daarvoor. ‘Año bisiesto’ betekent letterlijk “schrikkeljaar”.

De Australische regisseur Michael Rowe beeldt het door hemzelf en Lucia Carreras geschreven scenario sterk uit, en komt de melancholie en eenzaamheid van Laura onder meer tot uitdrukking in close-up shots van haar gezicht en veel rustig opgebouwde montages met lange takes, waarin ze futloos haar avonden en nachten doorbrengt met dezelfde rituelen. Af en toe maakt ze zich op en gaat ze de deur uit, waarop ze steevast met een anonieme one-night stand terugkomt. Maar na de seks komt er nooit een connectie tot stand, waardoor ze alleen maar ongelukkiger wordt. Alleen de bezoeken van haar jongere broer fleuren de boel nog een beetje op.

Het is meestal echter pijnlijk om Laura’s worsteling met het leven aan te zien en onwillekeurig hoop je van ganser harte dat het allemaal goed komt. Maar eigenlijk weet je dan al dat dat niet zo is. Wellicht leggen de makers er al een schepje te veel bovenop, als ze ook met haar werk als freelance journaliste in de knoei komt als er een fout gemaakt wordt met een interview, die Laura in de schoenen geschoven wordt. En dan komt ook nog Arturo (Gustavo Sánchez Parra) in haar leven: aanvankelijk als één van de scharrels, maar hij komt snel weer terug. Zijn motieven lijken al gauw helder: hij heeft zieke en gewelddadige neigingen die hij op Laura botviert. En juist die, erg expliciete scènes met veel seks en geweld, zorgen voor een nòg ongemakkelijker kijkervaring. Het is die tweede helft die enerzijds extra lading meegeeft aan de mentale lijdensweg die Laura doormaakt en die zich uit in haar lichamelijke mishandeling en anderzijds daar zo ver in gaat, dat het inlevingsvermogen van de kijker zwaar op de proef wordt gesteld.

Hetgeen Arturo en Laura elkaar aandoen in hun steeds verder escalerende en destructieve relatie, leidt uiteindelijk alleen maar af van de grote kracht van de eerste helft van de film. Regisseur Rowe stapelt een aantal misselijkmakende scènes op elkaar, die vooral bedoeld lijken te zijn om te shockeren. Over Laura – en zeker over Arturo – kom je in de tweede helft nauwelijks meer te weten. Daarmee schiet de film ook inhoudelijk te kort. Wie is Arturo? Waarom doet hij dit? Wat voor soort persoon is hij naast een sadistische perverseling? Laura lijkt veel opgewekter na een afranseling of vernedering, maar wat gaat er verder in haar om? Wat is de betekenis van haar stugge houding als Arturo vraagt wanneer ze ontmaagd is en waarom wil ze niet verder gaan dan zeggen dat het op haar 12e gebeurde? Juist als de makers een statement willen maken over hun karakters en onderlinge verhouding, zijn dat de belangrijke vragen. Ze blijven onbeantwoord.

De film is ontegenzeggelijk controversieel en de film vindt voor een deel zeker zijn kracht in de destructieve relatie tussen Arturo en Laura, waarin het gaandeweg niet meer duidelijk is, wie nu eigenlijk domineert. Tegelijkertijd fungeert de film met zijn vernederingen en mishandelingen als een splijtzwam voor het publiek: zij die de film bejubelen om zijn realistische vertolkingen en de rauwe, directe confrontatie met de minder sympathieke kanten van de personages en zij die moeite hebben met de getoonde folteringen en dit vooral zullen zien als effectbejag. Daarmee geeft ‘Año bisiesto’ een nare smaak in de mond.

Hans Geurts

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 25 november 2011