Arjan’s Big Year (2017)
Regie: Michiel van den Bergh | 78 minuten | documentaire | Met: Arjan Dwarshuis
De jonge Nederlandse vogelaar Arjan Dwarshuis trok in 2016 de wereld rond om zoveel mogelijk vogelsoorten in één jaar tijd te spotten. In vogelaarskringen wordt zo’n ambitieuze missie een big year genoemd, een fenomeen dat bijvoorbeeld ook terugkomt in de door David Frankel geregisseerde film ‘The Big Year’ (2011). Het doel van Dwarshuis: het record van Noah Strycker breken. Geen sinecure, want deze Amerikaan wist in 2015 maar liefst 6042 van de naar schatting 10.400 bestaande vogelsoorten waar te nemen. Dwarshuis bezocht ruim veertig landen om zijn doel te halen, een reis die hem naar de hoogste bergketens, heetste woestijnen en meest afgelegen tropische regenwouden op aarde bracht. De Nederlander slaagde uiteindelijk glansvol in zijn missie: de teller stokte namelijk pas bij 6852 soorten, een flinke verbetering van het door Strycker gevestigde record.
‘Arjan’s Big Year’ is het visuele verslag van de door een voorliefde voor en oprechte interesse in vogels gedreven queeste van Arjan Dwarshuis. Je krijgt grotendeels wat je verwacht: fraaie beelden van vaak indrukwekkende landschappen en een hele rits aan kleurrijke en fascinerende vogels. De rechtgeaarde soortenjager zal zeker watertanden bij de exotische avifauna die de revue passeert. De film heeft wel meer de vorm van een kleurrijk reisverslag dan van een informatieve natuurdocumentaire. Het zijn de drijfveren, belevenissen, doorzettingskracht en vastberadenheid van Arjan Dwarshuis die centraal staan. De meeste vogels worden alleen bij (hun Engelse) naam genoemd, zonder dat er achtergrondinformatie over de leefwijze van de soorten wordt gegeven. Soms een beetje jammer, maar anderzijds natuurlijk een begrijpelijke keuze als je een verslag maakt van een vogelreis die in totaal ruim 6800 soorten heeft opgeleverd.
De zogenaamde ‘heilige gralen van de vogelaarsgemeenschap’, meestal zeer zeldzame of enorm lastig te vinden soorten, vormen een kleine uitzondering op die regel. Een goed voorbeeld is de maleo (ook wel bekend als het hamerhoen), een opmerkelijke en bedreigde, op het Indonesische eiland Sulawesi voorkomende vogel die zijn eieren in een zelf gegraven gat in het zand legt. De enorme blijdschap die Dwarshuis tentoonspreidt bij het vinden van dit dier, laat zien dat dit een van de favoriete soorten van de vogelaar is. Naast vogelbeelden, mooie panorama’s en persoonlijke anekdotes, gaat ‘Arjan’s Big Year ook summier in op het verwoestende effect dat menselijke activiteiten op veel mondiale vogelpopulaties hebben. Desondanks komen er ook lokale natuurbeschermers aan het woord die wel degelijk succes boeken bij het beschermen van zeldzame vogelsoorten.
‘Arjan’s Big Year’ is een interessant verslag van een unieke reis. Hoewel de documentaire vooral vogelliefhebbers en -kenners zal aanspreken, is hij toegankelijk en lichtvoetig genoeg om ook een algemener publiek te boeien. De passie spat er bovendien vanaf (wat bijvoorbeeld blijkt uit het enthousiasme dat de hoofdpersoon na terugkomst in Nederland ook weer aan de dag legt voor ‘doodnormale’ Nederlandse vogels als het roodborstje), waardoor de film ook overtuigt als pleidooi voor het beschermen van wilde vogels.
Frank Heinen
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 1 februari 2018