Arlington Road (1999)

Regie: Mark Pellington | 117 minuten | drama, misdaad, thriller | Acteurs: Jeff Bridges, Tim Robbins, Hope Davis, Joan Cusack, Robert Gossett, Mason Gamble, Spencer Treat Clark, Stanley Anderson

‘Arlington Road’ is duidelijk een film van vóór 11 september 2001. Het thema van de film is terrorisme, maar de invulling die eraan gegeven wordt is een totaal andere dan de invulling die de meesten van ons eraan geven ná de aanslag op de Twin Towers in New York. In ‘Arlington Road’ komt de dreiging nog niet van buitenaf, van moslimfundamentalisten. In deze film worden de terroristische aanslagen gepleegd door mensen van binnenuit, mensen als Timothy McVeigh, die in 1995 een aanslag pleegde op een overheidsgebouw in Oklahoma City, met 169 doden als gevolg. Hoewel ook deze aanslag niet letterlijk genoemd wordt in de film, is het duidelijk dat het thema van de film er door geïnspireerd is.

Michael Faraday geeft geschiedenis aan de universiteit, en heeft zich daarbij onder andere gericht op terrorisme in de VS, en de wijze waarop de FBI daarmee omgaat. Het is al snel duidelijk dat hij daar geen hoge pet van op heeft. Dit maakt hij duidelijk aan de hand van een (overigens fictieve) aanslag in St. Louis, volgens de FBI gepleegd door een eenling, Dean Scobee. Michael gelooft niks van die eenmansactie, en laat dat duidelijk merken ook.

Michaels obsessieve betrokkenheid bij de FBI kan natuurlijk niet los worden gezien van de dood van zijn vrouw Leah. Zij is op ongelukkige wijze tijdens een actie omgekomen, een actie waarbij de FBI dacht extreemrechtse terroristen te pakken te hebben, maar waar het uiteindelijk ging om een nogal achterdochtige maar legaal opererende wapenhandelaar.

Michael heeft nog contact met een oud-collega van Leah, FBI-agent Whit Carver (Robert Gossett). Ze lijken elkaar te respecteren, en Whit leeft duidelijk mee met Michael die nog niet over de dood van Leah heen lijkt te zijn gekomen, maar het is duidelijk dat er onderhuids wel degelijk sprake is van enige spanning.

In deze complexe situatie leert Michael zijn overburen kennen, en het lijkt erop dat hij iets van zijn obsessie mee naar huis heeft genomen. Hoewel de verhoudingen in eerste instantie hartelijk zijn, vallen Michael al gauw enkele verdachte zaken op. Michael vertrouwt Oliver en Cheryl niet, maar ondertussen raakt zoontje Grant goed bevriend met hun zoontje Brady, en vriendin Brooke (overigens ook studente bij Michael) moet niks van Michaels verdachtmakingen weten.

Een nogal lange inleiding misschien, maar dan we een diel illustratief is voor de film. Want die heeft ook enige tijd nodig om op gang te komen. Eerst moeten al deze verhoudingen van Michael met al hun finesses in kaart worden gebracht voordat de echte actie kan beginnen. Pas zo’n beetje halverwege begint de film echt op een spannende thriller te lijken, enkele onheilspellende close-ups en vervaarlijk over- of onderbelichte shots ten spijt. Als eenmaal de spanning begint, doordat Michael dieper in de achtergrond van buurman Oliver duikt, verloopt het verhaal vrij voorspelbaar. Ieder personage heeft op de een of andere manier te maken met het verhaal, en de apotheose begint met de gijzeling van zoon Grant. De wanhopige Michael doet er alles aan om zijn zoontje te redden, met een uiteindelijk toch weer zeer onverwachts einde als gevolg.

Dat onvoorspelbare einde trekt de hele film een stuk omhoog, maar voorkomt niet dat ‘Arlington Road’ toch geen geslaagde film is. Het verloop van het verhaal is gewoon te geforceerd, en daarmee ook de hoofdpersoon. De werkwijze van Michael is eenvoudigweg te onhandig en doorzichtig. Of dit ook echt de bedoeling van de filmmakers is geweest, of dat het vooral aan Jeff Bridges ligt: geen idee, maar een volwaardig en echt persoon wil Michael Faraday maar niet worden. Zijn haast paranoïde houding wekt eerde irritatie dan medeleven op.

Ook tegenspeler Oliver komt niet lekker uit de verf. Dat hij niet deugt, zie je van net iets te ver aankomen. Ook hier wekt de soms bezwerende blik van Tim Robbins eerder op de lachspieren dan dat hij verontrust.

Het lijkt erop dat het idee achter ‘Arlington Road’ was om een spannende thriller te maken met een verontrustend verhaal. Helaas is die missie maar voor een zeer klein gedeelte geslaagd. De film heeft een te lange aanloop nodig om tot een voorspelbaar opgebouwde spanningsboog te komen, met uiteindelijk een inderdaad zeer verontrustende en onverwachtse afloop. Dat dan weer wel.

Daniël Brandsema

Waardering: 2

Bioscooprelease: 8 april 1999