Army of Darkness (1992)
Regie: Sam Raimi | 81 minuten | actie, komedie, avontuur, fantasie, horror | Acteurs: Bruce Campbell, Embeth Davidtz, Marcus Gilbert, Ian Abercrombie, Richard Grove, Michael Earl Reid, Timothy Patrick Quill, Bridget Fonda, Patricia Tallman, Theodore Raimi, Deke Anderson, Bruce Thomas, Sarah Shearer, Shiva Gordon, Billy Bryan, Nadine Grycan, Bill Moseley
‘Army of Darkness’ is het derde deel van de ‘Evil Dead’ serie. In ‘The Evil Dead’ uit 1981 stond horror voorop en in ‘Evil Dead II’ uit 1987 ging het om een combinatie van horror en humor. In dit derde deel wordt de humor nog verder doorgevoerd en is het daarnaast vooral ook de actie die in diverse scènes naar voren komt wat, samen met de luchtige horror, een geslaagd derde deel van de ‘Evil Dead’ serie tot gevolg heeft.
De hoofdpersoon in ‘Army of Darkness’ is wederom Ash, die in de eerste twee films maar niet kapot te krijgen was en zich, hoewel met veel pijn en moeite, uiteindelijk door alles heen wist te slaan. Ook in deze film is hij gezegend met een uitzonderlijk talent tot overleven wat de gelegenheid geeft om hem aan de meest uiteenlopende gevaren bloot te stellen. In het algemeen kan wat dit betreft overdaad schaden en ongeloofwaardigheid in de hand helpen, maar in ‘Army of Darkness’ is dat niet het geval aangezien met betrekking tot alleen al de verhaallijn niets serieus is te nemen. Het verhaal dient slechts als een als een gammele kapstok waaraan de nodige humor en actiescènes opgehangen kunnen worden. Van daadwerkelijke horror is dan ook weinig sprake. Op zich komen er genoeg horrorelementen in de film voor maar ook deze worden ondergeschikt gemaakt aan de humor die voortdurend de boventoon voert. En zo kruisen de meest bedreigende maar vooral grappig overkomende gevaren Ash’ pad: gedrochten die in de hel gewrocht lijken te zijn, bezeten en zwevende acrobatisch aangelegde heksen, vliegende en bijtgrage boeken, tot leven gekomen miniatuurspiegelbeelden en Ash’ levensgrote kloon/dubbelganger, bad Ash genaamd. Tenslotte staat zelfs een heel leger van skeletten uit hun graven op om slag te leveren met Ash en zijn volgelingen. Bij al deze ontwikkelingen staat deze film voor een groot deel met de speciale effecten die in tegenstelling tot sommige effecten uit de eerdere ‘Evil Dead’ films hier goed zijn geslaagd.
Een combinatie van actie en humor dus, die in ‘Army of Darkness’ de boventoon voert. De horrorelementen vervullen hierbij hoofdzakelijk een bijrol en dienen er meestentijds toe om de vaart op te schroeven in de diverse actiescènes. En hierin krijgt Ash het zwaar en op grappige wijze te verduren van zijn diverse belagers. Met name met de komst van de uit hun graf opgestane en qua speciale effecten goed uitziende skeletten bereikt de film zijn meest gedenkwaardige momenten. Bewegende skeletten zijn voor de liefhebber altijd al leuk en boeiend en zeker de komische beelden van hun verrijzenis uit het graf op een met maanlicht overgoten sfeervolle begraafplaats zijn veelbelovend voor hun verdere optreden. Wanneer ze kort daarna al musicerend en onder vals satanisch gelach massaal het kasteel bestormen en slag leveren met Ash en zijn volgelingen laat hun verdere optreden weinig te wensen over, temeer daar het aantal slachtoffers onder dit Army of darkness hoog is. Ook hier wordt er geen serieuze horror bereikt door het optreden van de skeletten of door hun ondergang, maar de variatie in de manieren waarop talloze skeletten nu hun definitieve verpletterende einde vinden zullen de kijker des te meer op de lachspieren werken. Vooral ook omdat de skeletten zelfs onder de voor hen meest rampzalige omstandigheden humoristisch gedrag blijven vertonen.
De rol van Ash en die van zijn dubbelganger bad Ash wordt weer gespeeld door Bruce Campbell die ook de rol van Ash in de twee eerdere ‘Evil Dead’ films voor zijn rekening nam. Campbell is goed in vorm en beweegt zich vakkundig als de arrogante en sarcastische Ash door het beeld, waarbij een groot gedeelte van de humor wordt verzorgd door zijn geslaagde one-liners en gezichtsuitdrukkingen. Daarnaast blijkt Ash over onvermoede talenten te beschikken. Met behulp van niet meer dan een paar boeken (toch opmerkelijk dat juist deze in zijn auto liggen) en middeleeuws gereedschap lukt het hem buskruit te maken en zijn auto om te bouwen tot een halve tank met een roterende helikopterschroef (welcome to the 21st century). Zodoende blijft het wapengeweld niet beperkt tot enkel middeleeuws zwaardengekletter, maar vrolijken de nodige explosies met de onder hartverscheurende kreten uit elkaar spattende en door de lucht vliegende skeletten het gebeuren eens te meer op passende wijze op.
‘Army of Darkness’ is een geslaagde combinatie van humor, actie en luchtige horror. Campbell is in zijn dubbelrol prima in vorm en steelt samen met vooral de skeletten de show. Daadwerkelijke horror is ver te zoeken, maar dit is overduidelijk ook niet de insteek van deze film, waarmee Raimi zich wederom een bekwaam regisseur heeft getoond.
Frans Buitendijk
Waardering: 4
Bioscooprelease: 8 juli 1993