As We’re Told (2017)

Recensie As We're Told CinemagazineRegie: Erik Holmström, Fredrik Wenzel | 28 minuten | documentaire

Ook voor wie nog nooit naar het als vakantieland in populariteit groeiende Scandinavische land is geweest, is Zweden de laatste jaren dichterbij dan ooit. In talloze boeken, films en documentaires wordt het leven van de Zweedse inwoners uit de doeken gedaan. In 2016 nog liet ‘The Swedish Theory of Love’ ons zien hoe onafhankelijk de Zweedse samenleving is dankzij het door de Zweedse overheid in de jaren zeventig gepubliceerde manifest The Family of the Future. En in korte docu ‘Lattepappa’s’ (2017) zagen we hoe het vaderschapsverlof in het land geregeld is (spoiler: stukken beter dan in Nederland!). In ‘As We’re Told’ krijgen we een glimp van het reilen en zeilen van het Zweedse arbeidsbureau.

Naar verluidt is het Zweedse arbeidsbureau de meest impopulaire instantie van het land. En in ‘As We’re Told’ komen we in een krap halfuur te weten waarom dat zo is en kunnen we eigenlijk niet anders dan het eens zijn met de Zweedse bevolking. De medewerkers zijn geïnterviewd, maar om veiligheidsredenen zijn ze niet te zien in deze documentaire. In plaats daarvan zijn er bordkartonnen poppen gemaakt, met door een vernuftig mechanisme van ijzerdraad beweegbare monden, gelaatstrekken van papier-maché en bewegende ogen. De poppen zijn net niet op ware grootte en worden als handpoppen bediend door de filmcrew. Zo komt het dus dat je continu armen en benen van de filmcrew in beeld ziet (op een enkele scène in het begin na nooit hun hoofd). Dat ziet er grappig uit, maar binnen een mum van tijd ben je er aan gewend en lukt het je als kijker volledig op de personages te focussen.

‘As We’re Told’ heeft een slimme opzet: de jonge student Roland komt in opdracht van de universiteit van Lund onderzoek doen naar de werkwijze van het arbeidsbureau en hoe beslissingen worden ontvangen en geïmplementeerd. Al in de kantine wordt hem gezegd ‘Simpel, we doen gewoon wat ons verteld wordt’, en voor de betreffende medewerker is daarmee de kous af. Roland interviewt de overige welwillende ambtenaren en met zijn ontzetting stijgt die van de kijker. Wáaraan verdient deze instantie nog haar bestaansrecht? Van efficiëntie is totaal geen sprake. Gemiddeld brengt een arbeidscoach slechts tien personen per jaar aan een baan. Negentig procent van alle werkzoekenden vindt een baan zonder het arbeidsbureau in te schakelen.

Met ‘As We’re Told’ sleepten Erik Holmström en Fredrik Wenzel (die laatste is vooral bekend als cinematograaf van ‘Turist’ (2014) en ‘The Square’ (2017)) de IDFA Special Jury Award for Short Documentary in 2017 in de wacht. En die beloning is zeker op zijn plaats. Ze vertellen een relevant verhaal op een ludieke en uiterst originele manier. Als een kind dat naar een poppenkastvoorstelling kijkt, word je helemaal opgenomen in de illusie van deze documentaire. Het is dan ook ontluisterend dat de medewerkers én de Zweedse regering zélf ook in een illusie lijken te leven.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 18 januari 2018 (in het kader van The Best of IDFA on Tour 2017-2018)