At the Edge of the World (2009)

Regie: Dan Stone | 86 minuten | documentaire

Iedereen die regelmatig zapt heeft wel eens het programma Whale Wars op Discovery Channel voorbij zien komen. De documentaire ‘At the Edge of the World’ is een voorloper van deze serie, en volgt de 46 vrijwilligers die in november 2006 van de Sea Shepherd Conversation Society op hun jacht naar walvisjagers in de Rosszee in de Zuidelijke Oceaan bij Antartica.

Veel bemanningsleden, inclusief de oprichter van SSCS Paul Watson, komen van Greenpeace af. Ze zijn teleurgesteld dat er teveel gepraat wordt en zijn ervan overtuigd dat alleen met daadwerkelijk actie de walvisjagers gestopt kunnen worden. Want ondanks het al meer dan 20-jaar oude wereldwijde verbod op de jacht, gaan sommige landen hier stug mee door. Hulpmiddelen bij de ‘tegenaanval’ zijn twee schepen, twee dinghy’s (rubberen reddingsbootjes), een helikopter, traangasbommen en zogenaamde prop foulers, oftewel lange touwen die welgemikt tussen de schroeven de boten lam moeten leggen. Daar moeten ze het mee doen, willen ze zelf niet overgaan tot illegale praktijken.

Daarnaast zijn er ook een aantal omstandigheden die hun missie bemoeilijken, zoals het simpele feit dat ze geen goede radar hebben waarmee ze de Japanse schepen op kunnen sporen. En de schepen die dat wel hebben, zoals die van Greenpeace en die van de Nieuw Zeelandse verkenners, geven de coördinaten niet door omdat de acties van de SSCS als onveilig beschouwd worden. Ook is er het probleem dat geen enkel land hun goedbedoelde maar gevaarlijke acties ondersteunt, waardoor ze officieel piraten zijn. En piratenschepen mogen aangevallen worden… Dit alles maakt het er niet makkelijker op, voor de bemanningsleden is het echter een extra drijfveer om door te gaan. Het benadrukt des te meer hoe dapper hun kruistocht is om het uitsterven van de walvis tegen te gaan. Of is het naïef?

Als je zelf het nut niet kan inzien van het werk van deze expedities is de kans groot dat je gaat ergeren aan de stunteligheid van de activisten. Het merendeel van de bemanning is onervaren en dat uit zich doordat er een man overboord gaat, ze traag zijn op het moment van actie, ze op zee zich pas afvragen of er wel genoeg reddingspakken zijn en als ze een reddingspak aan willen trekken ze deze eerst niet uit de verpakking krijgen en daarna er zo lang over doen om deze aan te krijgen dat de redding te laat zou zijn. Helemaal klungelig is dat, als ze eindelijk op dag 38 van hun missie de Japanse Nisshin Maru proberen te saboteren, ze een van hun ook uitgevaren dinghy’s kwijt raken. Ze moeten hun actie staken, en zelfs de Nisshin Maru om hulp vragen, en na acht (!) uur worden de twee bemanningsleden teruggevonden.

Op zich is het niet vreemd dat dingen misgaan, maar wat wel tot irritatie kan leiden bij de kijker is dat het soms onnodig is en dat de vrijwilligers overal maar bij blijven glimlachen. Ook het feit dat ze weken achtereen voor je gevoel voor niks lijken rond blijven varen en geen walvisjager tegenkomen, doet je op een gegeven moment afvragen waar deze mensen mee bezig zijn. Hoe serieus kan je het noemen als de kans om een Japanse walvisjager tegen te komen nihil is en als je er een tegenkomt je weinig kan doen om ze tegen te houden? Omdat het mensen zijn die vrijwillig huis en haard achterlaten om iets te doen waar ze in geloven. Juist omdat ze geen beroeps zijn. Omdat ze blijven geloven in hun missie en ergens toch een succesje te behalen valt, hoe klein dan ook. Alleen mensen met een hart van ijs zullen hier geen begrip voor kunnen hebben. Wie kan er nu geen bewondering hebben voor deze doorzetters die met minimale middelen en kennis het toch maar even opnemen tegen de grote boze walvisjagers? Dit menselijk aspect is dat je ‘At the Edge of the World’ af wilt zien. En je kan je wel ergeren aan het feit dat ze geen goede radar hebben en niet weten of iets een boot of een ijsschots is, maar die radar is er nu eenmaal niet. En hoe je het ook wendt of keert, het maakt de zoektocht wel vele malen spannender.

Als je Whale Wars hebt gevolgd dan zal je de film erg waarderen. Je zult een aantal bemanningsleden herkennen, wat leuk is. Maar ook voor diegenen die onbekend zijn met dit wereldje is ‘At the Edge of the World’ zeker de moeite waard. De spanning sleurt je mee in het verhaal maar vergeet vooral de prachtige beelden van Antarctica en haar fauna niet. De documentaire heeft niet voor niets al tien prijzen in de wacht gesleept.

Barbara Plasmans