¡Átame! -Tie Me Up!, Tie Me Down! (1990)

Regie: Pedro Almodóvar | 101 minuten | drama, romantiek, misdaad | Acteurs: Victoria Abril, Antonio Banderas, Loles León, Francisco Rabal, Julietta Serrano, María Barranco, Rossy de Palma, Lola Cardona

Almodóvar neemt een flink loopje met het romantisch genre in deze leuke foute film. Waar immers begint de liefde met een fikse klap voor de kop en wordt het toch nog romantisch. Het kan alleen in de wereld van de Spaanse beeldkunstenaar, die in een lichtvoetig Latijns tempo en met zwarte humor van het menselijk lief en leed gewag doet. Het wil nog wel eens theatraal uit de bocht gieren, maar in ‘¡Átame!’ (‘Tie me up! Tie me down!’) heeft Almodóvar niet veel dramatiek nodig om zijn verhaal te doen. Het hysterisch gekakel uit ‘Women on the Verge of a Nervous Breakdown’ (1985) is in deze film bijvoorbeeld ver te zoeken – alleen Loles León doet als Marina’s zus Lola nog een functionele duit in het zakje – en de in de tweede helft van Almodóvars carrière langzaam wegsijpelende humor is in ‘¡Átame!’ nog volop aanwezig.

Minimalistisch Spaans is dit kunststukje, waarin sprake is van een onwaarschijnlijke liefde met een rot plekje dat Stockholm-syndroom heet – de aandoening die wordt toegeschreven aan gijzelaars die van hun gijzelnemer(s) zijn gaan houden. Er lijkt ook veel mis met het leven van Marina, de ex-pornoactrice die door weeskind Ricky wordt gegijzeld. Ze probeert van de heroïne af te komen, speelt in een slappe film van een stervende B-regisseur (Francisco Rabal; die meer speeltijd krijgt dan zijn rol verdient) en woont alleen. Er is niet veel voor nodig om haar naar een beetje aandacht te zien smachten. Almodóvar kiest echter niet voor sentimentaliteit (hetzij als stijlmiddel) en ironiseert de mens ook weer niet de leegte in – treffender dan de scène waarin Marina zich in bad door een speelgoedduikertje op batterijen laat bevredigen kan het niet uitgedrukt worden. De regisseur kiest voor de onconventionele aanpak van de dwingende, geweldsvolle liefde. Lange tijd lijkt de film op het randje te verkeren van smaakvol en smakeloos, om tijdens de climax – de vrijscène waarin de twee geliefden in spiegels als taartpunten vermenigvuldigd worden – ten positieve te keren: op het moment dat Marina de kans krijgt te vluchten wil ze het niet meer en wordt Ricky uiteindelijk toch nog een trieste, romantische held.

Om de zaak niet te snel te laten aflopen worden er nog enkele zijwegen ingeslagen, waarbij je je afvraagt of Ricky’s ware aard toch nog boven zal komen, maar Almodóvar laat er uiteindelijk geen gras over groeien. Het is zijn humor, zijn romantiek en het is allebei. Rest ons nog de complimenten voor het fysiek en emotioneel uitstekende kat- en muisspel van Abril en Banderas.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 4

Bioscooprelease: 21 december 1990