Autumn Gold – Herbstgold (2010)
Regie: Jan Tenhaven | 90 minuten | drama, biografie, documentaire, sport | Met: Alfred Proksch, Gabre Gabric, Herbert Liedke, Ilse Pleuger, Jirí Soukup
Je bent zo oud als je je voelt. Dat gezegde nemen de hoofdrolspelers in de documentaire ‘Autumn Gold’ (2010) van de Berlijnse filmmaker Jan Tenhaven wel heel letterlijk. Hoewel ze de tachtig inmiddels ruim gepasseerd zijn, en sommige ook al over de negentig zijn, zijn ze nog zo fit als een hoentje. Ze wonen nog zelfstandig, bruisen van de energie en doen nog actief aan sport. De vitaliteit en levenslust spat ervan af. Klagen over vermoeidheid of pijnlijke gewrichten zullen ze niet snel doen. En alsof dat nog niet opmerkelijk genoeg is, proberen ze zich ook nog eens te plaatsen voor de World’s Masters Championships in het Finse Lahti, een soort Olympische Spelen voor hoogbejaarden. In de film is niet alleen te zien hoe ze naar dat toernooi toewerken, maar ook hoe deze tachtigplussers in het leven staan. Als we dit vijftal zo aan het werk zien beseffen we dat oud worden helemaal zo vervelend niet hoeft te zijn!
Tenhaven volgt vijf Europese senioren die over een atletisch vermogen beschikken waar menig zestigjarige jaloers op zal zijn. Verrassend is dat de jongste van het stel, de Tsjech Jiri Soukup (82), nog de meeste mankementen lijkt te vertonen. Bloedfanatiek traint hij voor het onderdeel hoogspringen. Uiteraard hoort daar een speciaal sportersdieet bij van hele tenen knoflook en een kom rechtstreeks van de koe afkomstige melk. Als enige heeft hij nog zijn vrouw om op te bouwen. Voor de anderen is sport een manier om de dood van hun partner te verwerken. Voor de Duitse kogelstootster Ilse Pleuger (85) bijvoorbeeld, die haar benen nog met gemak in haar nek kan leggen en elke morgen op het balkon in Kiel haar oefeningen doet. Ook voor Herbert Liedtke, een Zweedse sprinter van 93, is sport een vorm van afleiding. ‘Ik wil zo proberen mijn leven te verlengen. Als ik er vandaag mee zou stoppen, zou ik binnen een maand dood zijn,’ stelt hij. In een gymzaal toont hij met indrukwekkende spieroefeningen hoe sterk zijn gerimpelde lichaam nog is. De kloeke Italiaanse Gabre Gabric wil haar leeftijd niet verklappen, maar deed al mee aan de Olympische Spelen van Berlijn van 1936, dus reken maar uit. De discuswerpster verzorgt gymlessen voor senioren. Opmerkelijk is dat de meeste deelnemers vijftien tot twintig jaar jonger zijn dan zij zelf…
En dan is er nog Alfred Proksch uit Wenen. Ook hij was erbij in 1936. Inmiddels is de Oostenrijker de honderd gepasseerd, maar nog altijd staat hij vol energie in het leven. Niet alleen aast hij op een record met de discus in Lahti (als honderdplusser val je natuurlijk in een buitencategorie), hij weet net als vroeger nog altijd de mooiste vrouwen om zijn vinger te winden. Jonge meiden van een jaar of 25 poseren met veel plezier voor de bejaarde tekenaar. En hij flirt er nog lustig op los. Zijn knie vertoont wat mankementen, maar Alfred klaagt niet. Hij is een doorzetter: zelfs als hij een kunstknie krijgt aangemeten en zichtbaar met sprongen achteruit gaat, wil hij nog eenmaal schitteren op de atletiekbaan. Al gooit hij de discus maar een paar meter ver, hij zal er staan. Kunstknie of geen kunstknie!
‘Autumn Gold’ is een ode aan de senioren van deze wereld. Was men vroeger met 65 al bijna opgebrand, tegenwoordig bruisen tachtigplussers nog van de energie. Het vijftal in deze documentaire zijn misschien uitzonderlijk fit voor hun leeftijd, maar ze representeren wel een generatie die zich niet zomaar in een bejaardenhuis laat wegstoppen. Tenhaven benadert deze mensen met respect en bewondering; zo willen we allemaal wel oud worden. Hun fanatisme en doorzettingsvermogen zijn enorm inspirerend. De regisseur volgt de sporters op de voet, neemt hen mee naar hun eigen leefwereld en laat zien hoe ze toewerken naar het kampioenschap. Ernstige zaken als het overlijden van een partner worden niet vermeden, maar met de nodige relativering besproken. Humor is ook sterk aanwezig in deze film, vooral dankzij de 93-jarige Herbert Liedtke, die heerlijke oneliners de ether in slingert (bijvoorbeeld wanneer hij met een ondeugende glimlach bluft dat hij de vijftig jaar jongere regisseur wil overleven). Uiteraard wordt toegewerkt naar de grande finale, de kampioenschappen in Lahti waar onze helden mogen laten zien waar ze al die tijd voor getraind hebben. Het wordt met recht een climax, mede dankzij de prachtige manier waarop Tenhaven het in beeld brengt, met stijlvolle slow motions die hun verbeten koppen geweldig uit de verf laten komen. Opnieuw is het Herbert die de show steelt. Zijn sprint is al geweldig, maar zijn reacties na afloop en de animositeit jegens zijn belangrijkste concurrent spannen de kroon.
‘Autumn Gold’ is een film vol levensvreugde en humor. De krachtige en vitale hoogbejaarde sporters dwingen respect af met hun levenshouding. Ze weigeren het leven op te geven, ondanks overleden partners of lichamelijke gebreken, en vormen daarmee een voorbeeld voor velen (jong én oud). Jan Tenhaven maakte van zijn ode aan het ouder worden een charmante feelgoodfilm, die bij vlagen ontroert en op andere momenten een vette glimlach op je gezicht tovert. Zo willen we allemaal wel oud worden!
Patricia Smagge
Waardering: 4
Bioscooprelease: 5 mei 2011