Avengers: Endgame (2019)

Regie: Anthony Russo, Joe Russo | 181 minuten | actie, avontuur | Acteurs: Robert Downey Jr., Chris Evans, Mark Ruffalo, Chris Hemsworth, Scarlett Johansson, Jeremy Renner, Don Cheadle, Paul Rudd, Brie Larson, Karen Gillan, Danai Gurira, Bradley Cooper, Josh Brolin, Tessa Thompson, Evangeline Lilly, Pom Klementieff, Tom Holland, Jon Favreau, Elizabeth Olsen, Dave Bautista, Sebastian Stan, Michelle Pfeiffer, Katherine Langford, Tilda Swinton, Letitia Wright, Kerry Condon, Gwyneth Paltrow, Chadwick Boseman, Winston Duke, Frank Grillo, Ty Simpkins, Sean Gunn, Emma Fuhrmann, Hiroyuki Sanada, Benedict Wong

De gebroeders Russo hebben zich met ‘Avengers: Endgame’ definitief geafficheerd als de koningen van het superheldengenre, na succesvolle voorgangers ‘Captain America: Winter Soldier’, ‘Captain America: Civil War’ en ‘Avengers: Infinity War’. Het epos van de Avengers, in 2008 begonnen met ‘Iron Man’, komt na 11 jaar, 22 films en 41 uur (!) materiaal tot een passend eind met een conclusie die de vele miljoenen fans meer dan tevreden zal stellen. Met ‘Avengers: Endgame’ wordt een unicum in de filmgeschiedenis een waardig einde geboden.

Zelden is praten over een film een groter wespennest geweest dan bij Marvels ‘Avengers: Endgame’. De marketingafdeling van deze film heeft een wereldse prestatie geleverd door een film te maken waar jarenlang naar is uitgekeken, zonder dat er iets over bekend is geworden. Nu het eindresultaat in de bioscopen te zien is, zou het zonde zijn om in de recensies alsnog een idee te krijgen van het verhaal. Deze recensie zal dan ook bewust vaag en overkoepelend geformuleerd en zonder voorbeelden zijn.

De kracht van Anthony en Joe Russo is het vertellen vanuit karakters. Ook in ‘Avengers: Endgame’ staan de personages centraal. Er wordt ruim de tijd genomen om het publiek te doordringen van de gevolgen van de vorige film, ‘Avengers: Infinity War’. Het eerste uur van deze drie uur durende film wordt hieraan besteed. Gezien de schaal van deze film is dit een behoorlijke investering, maar dit betaalt zich dubbel en dwars uit. Niet alleen bouwt het de spanning verder op, ook worden alle resoluties aan het eind van de film verdiend. Deze resoluties, meervoud dus, maken wel dat ‘Avengers: Endgame’ enigszins aan hetzelfde probleem lijdt als ‘The Lord of the Rings: Return of the King’; met een einde dat maar door lijkt te gaan. Op een gegeven moment is de plot klaar, maar zijn de karakterontwikkelingen nog niet allemaal voltooid. Daardoor voelt het eind een klein beetje langgerekt aan, maar zoals al gezegd maakt de tijd die de Russos hebben gestoken in het opzetten van deze momenten het geheel meer dan verdiend.

Wat betreft het opzetten van momenten in deze film moet er toch ook aandacht worden besteed aan de zorg die uitvoerend producent Kevin Feige gestoken heeft in dit gigantische project. Uitspraken die vrijwel tien jaar geleden in andere films gedaan zijn en inmiddels alweer lang en breed vergeten zijn, worden nu teruggepakt en uitbetaald. De grootste fans zullen deze quotes stuk voor stuk herkennen, maar zelfs zij zullen nog steeds verrast kunnen worden door het feit dat deze losse eindjes in ‘Avengers: Endgame’ aan elkaar worden geknoopt. Een lang vergeten dialoog tussen Tony Stark en Bruce Banner is hier een goed voorbeeld van.

Afgezien van het einde is het enige kritiekpunt een deel uit de plot; opgezet in een post-credits-scène van een eerdere film. Dit element voelt af en toe als behoorlijk nattevingerwerk en goedkoop scenarioschrijven. De Russos weten hier echter heel goed mee om te gaan, door er de draak mee te steken. De karakters zelf branden het plan al af, met een staaltje zelfspot waar Deadpool trots op zou zijn, Hierdoor stoort dit uiteindelijk totaal niet.
Deze zelfspot is natuurlijk een bekend onderdeel van de Marvel-formule; humoristische momenten zijn een van de meest kenmerkende aspecten van deze films. Ook in ‘Avengers: Endgame’ valt er genoeg te lachen, zonder dat dit afdoet aan de algehele depressie die het eerste uur van de film kenmerkt. Dat is op zichzelf al een bijzondere prestatie, maar gecombineerd met alle andere factoren maakt het ‘Avengers: Endgame’ tot een meesterwerk.

Er zijn talloze andere aspecten die deze film tot het meesterwerk maken dat het is (zoals de acteerprestaties, het camerawerk en de muziek), maar zonder wezenlijke aspecten van het verhaal te bespreken, zijn deze niet te benoemen. Deze film ervaren is namelijk met afstand het leukst zonder enige vorm van kennis over de plot; hoewel de kennis van de vorige 21 films wel een grote must is.

Joe en Anthony Russo weten het publiek uit hun stoel te sleuren en in een emotionele achtbaan mee te nemen naar een wereld vol wonderen en horror. Drie uur lijkt in een mum van tijd voorbij te gaan en op het eind plof je uitgeput in je stoel, verwonderd kijkend naar de aftiteling, terwijl je langzaam terugkomt in de werkelijkheid. Als dát niet de kracht van cinema is, dan is niets het.

Teun van der Maas

Waardering: 5

Bioscooprelease: 24 april 2019
DVD- en blu-ray-release: 6 september 2019