Babel (2006)

Regie: Alejandro González Iñárritu | 142 minuten | drama | Acteurs: Cate Blanchett, Brad Pitt, Gael García Bernal, Jamie McBride, Kôji Yakusho, Lynsey Beauchamp, Paul Terrell Clayton, Fernandez Mattos Dulce, Nathan Gamble, Adriana Barraza, Mohammed Bennani, Clifton Collins Jr., Elle Fanning, Kana Harada, Rinko Kikuchi, Masami Kosaka, Sumire Matsumura, Charlie Matsuo, James Melody, Barbarella Pardo, Ivor Shier, Aaron D. Spears

‘Babel’ is het ambitieuze slotstuk van Alejandro González Iñárritu’s trilogie over de rol van het toeval in het leven. De Mexicaanse regisseur lijkt na het losse drieluik ‘Amores Perros’ en het diepgaande drama van ’21 Grams’ alleen maar meer overtuigd te zijn geraakt van de kracht ervan als bindend element in dramatisch opzicht. Net als in de twee eerste films is er in ‘Babel’ sprake van een onbedoeld voorval dat leed veroorzaakt; net als in ’21 Grams’ brengt het ongeluk mensen dichter bij elkaar, maar in ‘Babel’ overstijgt het toeval de persoonlijke sfeer: een Arabische jongen schiet voor de grap op een bus met toeristen, wat leidt tot spanningen tussen Marokko en Amerika; omdat de bij het ongeluk gewond geraakte Amerikaanse vrouw niet naar huis kan dreigt haar nanny de bruiloft van haar zoon in Mexico te missen, wat uitmondt in een immigratiedrama; het geweer waarmee alles begon blijkt dan weer afkomstig van de vader van een doofstom Japans meisje, wiens moeder ooit zelfmoord pleegde.

Een opmerkelijke keten van gebeurtenissen. De Japanse connectie is de vreemdste eend in de bijt: Iñárritu wil hier te geforceerd verbanden leggen en sleept het ontroerende, maar op zichzelf staande lot van een gehandicapt tienermeisje er wat al te graag bij. Dat is jammer, want hij heeft een emotioneel krachtige film gemaakt, die de intensiteit van ’21 Grams’ af en toe benadert. Iñárritu toont ons dat mensen, ongeacht waar ze vandaan komen, gevangen zitten in de omstandigheden, in machtsverhoudingen en culturele codes. Met andere woorden, de mens is niet vrij en gelijk. Iñárritu brengt de wereldculturen en -problemen op onconventionele wijze samen en legt daardoor de vinger op de zere plek: de rijke landen (inclusief Japan) zijn moreel gecorrumpeerd geraakt door hun welvaart en de armen kunnen er door de structurele ongelijkheid – en het gebrek aan democratie in hun eigen landen – niets aan veranderen, ook al zijn zij misschien gelukkig in hun eenvoud. Iñárritu zet net als in ‘Amores Perros’ de levenslust van Mexicanen wederom af tegen de kilte van westerlingen en voegt daar de simpele levensrituelen van nomaden in de woestijn nog aan toe; bij ‘ons’ zijn in zijn visie alleen kinderen pure wezens.

Het toeval is in ‘Babel’ overheersend aanwezig als uitdrukking van Iñárritu’s wereldbeeld en wordt maximaal aangewend als dramatisch hulpmiddel, wat de geloofwaardigheid niet ten goede komt. De onovertroffen beeldtaal en het fantastische cameragebruik in ‘Babel’ – we kijken na de inslag van de kogel zelfs even door de ogen van de gewonde Susan – bevestigen echter de status van Iñárritu als original. ‘Babel’ is een auteursfilm en geen acteursfilm, daarvoor wordt er teveel geswitcht tussen de locaties en de hoofdpersonen; toch zijn ook de acteerprestaties het vermelden waard. Cate Blanchett springt eruit als dodelijk gewonde toeriste, maar de jongeren hebben de moeilijkste rollen; vooral Boubker Ait El Caid (schutter Yussef), Rinko Kikuchi (de doofstomme Chieko), Elle Fanning en Nathan Gamble (de kinderen van het Amerikaanse echtpaar) overtuigen; Gael Garcia Bernal (Octavio uit ‘Amores Perros) laat zien dat hij als acteur volwassen is geworden. ‘Babel’ is door weeffouten niet het meesterwerk geworden dat de film had kunnen zijn, maar maakt wederom indruk op het emotionele vlak.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 2 november 2006