Baghdad Messi (2023)

Regie: Sahim Omar Kalifa | 84 minuten | drama | Acteurs: Atheer Adel, Errol Trotman-Harewood, Zahraa Ghandour, Hussein Hassan Ali, Revend Zayd, Saman Mustefa, Christian Renson

‘Baghdad Messi’ herinnert de kijker eraan waarom we topsporters op handen en voeten dragen. Dat laat ons namelijk dromen over een leven wat niet is. Of wat hopelijk nog gaat komen. Alleen dromen is bijna onmogelijk in een land verscheurd door oorlog. ‘Baghdad Messi’, naar de gelijknamige korte film uit 2012, opent daarom ook stevig: “Bagdad, 2009. Zes jaren aan bezetting en geweld veranderden Irak in een plek waar mensen niet meer leven, maar enkel bestaan.” Deze film toont het verhaal van Hamoudi (Ahmed Mohammed Abdullah), een talentvolle, jonge voetballer die opkijkt naar Messi, maar zijn onderbeen verliest door een oorlog waar hij niets mee te maken heeft. Lukt het de kijker vast te houden aan de stevige opening, dan krijgt deze persoon een film te zien waarin de verschillende personages op hun eigen manier vechten voor bestaansrecht. Maar houdt de kijker vast aan de eerdere beleving van de korte film, dan ziet deze persoon waarschijnlijk Hamoudi’s strijd verdwijnen in een overdaad aan willekeurige gebeurtenissen.

Daar waar mogelijk voetbalt de jonge Hamoudi met zijn team op de straten van Bagdad. Op een dag raken de voetballers verstrikt in het spervuur van een internationaal beveiligingsteam en het verzet. De gevolgen voor Hamoudi zijn desastreus: hij verliest een onderbeen. Zijn leven staat helemaal op z’n kop als hij met zijn familie moet vluchten. Zijn vader, Kadhim (Atheer Adel), werkt namelijk als tolk voor een internationaal beveiligingsteam en dat wordt hem niet in dank afgenomen. Aangekomen in zijn nieuwe woonplaats merkt Hamoudi dat de tv van zijn ouders de sleutel is tot de tolerantie van de kinderen uit de buurt. Net als Hamoudi willen zij immers alle Champions League wedstrijden kijken. Maar dan gaat de tv stuk.

Er is geen discussie mogelijk over waarom de mensen in Irak niet meer leven: ze hebben pijn. Dat is de kracht van deze film. Er wordt wel eens gezegd “Voetbal is oorlog”. En een voetballer die uit z’n slof schiet zal altijd zeggen: “Voetbal is emotie”. Als beide uitspraken waar zijn, dan is oorlog logischerwijs ook emotie. Dat is vervolgens niet zo gek ver verwijderd van wat ‘Baghdad Messi’ de kijker lijkt mee te geven, want in hun poging te blijven bestaan maken de personages voornamelijk keuzes vanuit emotie. Zo schemert bij confrontaties door of wordt bevestigd: ‘Wij branden jouw huis af, want jij bent een verrader.’ ‘Ik verkoop liever vis, want jullie hebben mij in de steek gelaten.’ ‘Ik wil niets meer over voetbal horen, want je bent al een been kwijt geraakt.’ ‘Ik verbied je mijn zoon te zien, want jouw mensen hebben mij m’n familie gekost.’ Oftewel, ik heb verdriet, een emotionele vorm van pijn, en ik wil niet nog meer verdriet.

Alleen ten opzichte van de korte film is het centrale conflict in ‘Baghdad Messi’ minder centraal komen te staan. De tv gaat immers pas halverwege de film kapot. En wat is nou echt de motivatie van Kadhim om terug te keren naar Bagdad met Hamoudi? In de speelfilm worden veel personages geïntroduceerd en onderlinge relaties blootgelegd om de personen in Hamoudi’s leven echter te laten voelen. Maar de verdieping van bepaalde personages die hiermee hand in hand gaat, zorgt voor meer conflict: de hekelende moeder, de schuldbewuste vader, de drammerige huurbaas, de verscheurde tante en manipulatieve vriend. Daardoor weet de kijker al snel de plot niet meer te onderscheiden van subplots. Met als gevolg dat gebeurtenissen willekeurig aanvoelen en scènes onnodig lijken te escaleren.

‘Baghdad Messi’, de korte film, is de perfecte voorzet. De speelfilm neemt ‘m aan op de borst, maar krijgt de bal niet echt onder controle. Fans weten echter door Messi dat de schoonheid ook juist in de aanname kan zitten.

Jannick Engel

Waardering: 3

Bioscooprelease: 3 augustus 2023
DVD-release: 5 december 2023