Barbara (2012)

Regie: Christian Petzold | 105 minuten | drama | Acteurs: Nina Hoss, Ronald Zehrfeld, Rainer Bock, Christina Hecke, Claudia Geisler, Peter Weiss, Carolin Haupt, Deniz Peetzold, Rosa Enskat, Jasna Fritzi Bauer, Peer-Uwe Teska, Elisabeth Lehmann, Mark Waschke, Peter Benedict, Thomas Neumann, Anette Daugardt, Thomas Bading, Susanne Bormann, Jannik Schümann, Alicia von Rittberg, Barbara Petzold, Jean Parschel, Christoph Krix, Kirsten Block, Irene Rindje

Kennen we haar allemaal nog, die voormalige Deutsche Demokratische Republik (DDR)? Jongeren zullen dit communistische zusje van de Bundesrepublik Deutschland vooral kennen van films als ‘Goodbye Lenin’ en ‘Das Leben der Anderen’. De ouderen onder ons herinneren vooral de beeldvorming uit de naoorlogse decennia. Grijze grauwe mensen, in grijze grauwe straten waar het altijd regende of waar een mist hing waarin de agenten van de geheime dienst hun stiekeme gangetje konden gaan. De zon was verbannen uit de Deutsche Demokratische Republik, of misschien naar een werkkamp gestuurd.

Dit kromme beeld wordt enigszins rechtgezet in het Duitse drama ‘Barbara’. Het titelpersonage is een jonge arts die vanuit Berlijn naar een ziekenhuis op het platteland vertrekt. Die verhuizing is niet vrijwillig, Barbara heeft het regime dwarsgezeten en daar zal ze voor boeten. In het plattelandsstadje lijkt niemand te vertrouwen, van de uitbater van de kroeg tot de collega-artsen in het ziekenhuis. Dat maakt het voor Barbara lastig om haar plan uit te voeren: een vlucht naar het vrije Westen.

In ‘Barbara’ maken we kennis met een DDR zoals we haar nog niet eerder zagen. Pittoresk is het minste dat je ervan kunt zeggen. Knusse architectuur, schattige trammetjes, ongeschonden bossen en velden. En soms schijnt zelfs de zon. Dit decor zorgt er vreemd genoeg voor dat de benauwde sociale structuur nog een stuk benauwder lijkt, nog eens versterkt door de afwezigheid van muziek. In het stille dorp vormt iedere klop op de deur, iedere afremmende auto een dreiging. Bovendien zijn de dorpelingen in al hun gewoonheid beangstigender dan de grauwe types uit eerdere films.

Ook interessant is de visie die uit de film spreekt. ‘Barbara’ laat nog maar eens zien dat liefde, ziekte en medemenselijkheid zich weinig aantrekken van ideologie of maatschappelijke misstanden. De keus die Barbara uiteindelijk moet maken is veel complexer dan op het eerste gezicht lijkt. Dat geldt ook voor de rol die twee ziekenhuispatiënten in het verhaal spelen.

Dit alles maakt van ‘Barbara’ nog geen meesterwerk. Er is een smalle grens tussen stille dreiging en nietszeggende saaiheid, en te vaak wordt die grens hier overschreden. Ook zijn er iets te veel losse eindjes en vervalt de film te vaak in herhalingen. Maar als genuanceerde blik op de recente geschiedenis en als originele uitbeelding van de voormalige DDR, is ‘Barbara’ best de moeite waard.

Henny Wouters

Waardering: 3

Bioscooprelease: 13 september 2012
VOD-release: 2 april 2013
DVD- en blu-ray-release: 2 april 2013