Barbe bleue (2009)

Regie: Catherine Breillat | 80 minuten | fantasie | Acteurs: Dominique Thomas, Lola Créton, Daphné Baiwir, Marilou Lopes-Benites, Lola Giovannetti, Farida Khelfa, Isabelle Lapouge, Suzanne Foulquier, Laure Lapeyre, Luc Bailly, Jacques Triau, Jean Bourlot, Rose-Line Fric, Christian Urbain

Moderne bewerking van het klassieke sprookje “Blauwbaard” die er visueel fraai uitziet, maar inhoudelijk komen de twee verhaallijnen minder goed uit de verf. Regisseur Catherine Breillat, die meestal het etiket “provocatrice” opgelegd krijgt, houdt zich voor haar doen nog tamelijk in. Toch is het een film is alleen door haar gemaakt zou kunnen worden, al is het maar vanwege de sterk autobiografische elementen.  Volgens Breillat zijn de karakters van Catherine (Marilou Lopes-Benites) en Marie-Anne (Lola Giovannetti) gebaseerd op haarzelf en haar oudere zus. Zelf zou ze ook haar zus tot tranen hebben gebracht met het voorlezen van het gruwelijke sprookje. Benites en Giovannetti dragen ook dezelfde jurken als de regisseuse en haar zus zelf ook aan hadden toen ze jong waren. Details die de doorsnee kijker niet kent, maar die het verhaal wel een extra resonantie geven.  Ze schreef zelf ook het scenario en baseerde dat op het zeventiende eeuwse sprookje van Jacques Perrault.

Blauwbaard (Barbe Bleue) is overigens mogelijk geënt op de middeleeuwse seriemoordenaar Gilles de Rais, die mogelijk vele honderden slachtoffers maakte. Zo bont maakt Blauwbaard het overigens niet. Het sprookje gaat vooral over geheimen en nieuwsgierigheid.Door zich nauw aan de plot van het sprookje te houden, maakt Breillat het zich niet gemakkelijk: veel kenners van volksverhalen hebben nog wel wat aan te merken op het onlogische verloop van het sprookje en de gaten die er in zitten. Breillat heeft het zo gelaten en er alleen haar eigen draai aan toegevoegd middels de raamvertelling. Wat ze aan de plot toevoegt is de strijd die twee zussen kunnen hebben.

Het sprookje zelf speelt zich af in de zeventiende eeuw en begint met de dood van de vader van Marie-Catherine (Lola Créton) en Anne (Daphné Baiwir). Hierdoor kan hun moeder (Isaballe Lapouge) hun lesgeld van hun kloosterschool niet meer betalen en worden de meisjes naar huis gestuurd. Zonder inkomsten heeft het gezin het moeilijk, maar dan lijkt hun lot zich ten gunste te keren, de edelman Blauwbaard (Dominique Thomas) heeft wel oog voor de jonge Marie-Catherine en wil met haar trouwen. Hier kruipt er een pervers element in de film: Blauwbaard is een grote en erg dikke man van middelbare leeftijd en Marie-Catherine is nauwelijks een tiener. Het lichamelijke contrast had haast niet groter kunnen zijn. Hoewel de edelman zich als een goedmoedige en vriendelijke oom gedraagt, is Marie-Catherine op haar hoede. Het goede spel van de acteurs zorgt ervoor dat het ongemakkelijke gevoel steeds onder de oppervlakte aanwezig blijft, evenals de dreiging van mogelijk geweld. Omdat Breillat Breillat is, blijft het ook lang spannend of ze zich tot het einde toe aan het plot van het sprookje houdt, of er toch haar eigen interpretatie aan geeft.

Met een speelduur van 80 minuten is ‘Barbe bleue’ aan de korte kant, zelfs met de modernere scènes met het andere stel zusjes daarbij inbegrepen. Psychologisch zit de film knap in elkaar en er is genoeg stof om over na te denken. Zoals gezegd is de film visueel sterk opgezet, wat nog maar eens opvalt als het slot van de film de verschillende lagen samenbrengt en tevens associaties oproept met het Bijbelverhaal (en bekende schilderijen) over Salomé en Johannes de Doper. Toch blijft aan het einde het gevoel dat er meer met het materiaal gedaan had kunnen worden. Zo levert Breillat een interessante film af, maar zeker niet haar meest opvallende of spraakmakende.

Hans Geurts