Bardo, False Chronicle of a Handful of Truths – Bardo, falsa crónica de unas cuantas verdades (2022)
Regie: Alejandro G. Iñárritu | 160 minuten | komedie, drama | Acteurs: Daniel Giménez Cacho, Griselda Siciliani, Ximena Lamadrid, Íker Sánchez Solano, Luis Couturier, Luz Jiménez, Andrés Almeida, Clementina Guadarrama, Jay O. Sanders, Francisco Rubio, Noé Hernández, Fabiola Guajardo, Ivan Massagué, Luis Gnecco, Grantham Coleman, Daniel Damuzi
“Mensen komen en gaan, alleen ideeën blijven”, zegt Silverio (Daniel Giménez Cacho) zonder zijn lippen te bewegen. De internationaal gelauwerde onderzoeksjournalist staat op het punt om een prestigieuze prijs in de Verenigde Staten, waar hij inmiddels al een decennium woont en werkt, in ontvangst te nemen. Voordat hij zich met grote weerzin richting dat pronkpodium laat sleuren, doet hij met zijn hechte gezin het moederland nog maar eens aan. Tijdens de reis tussen geboorte – en standplaats (het zit hem in het koppelteken) raakt hij bevangen door een immense existentiële crisis. Terwijl hij worstelt met traumatisch verlies en nieuwe angsten, waaronder een doodgeboren kind en het bedriegerssyndroom, springt hij door talloze hoepels van onwerkelijkheden en ongerijmdheden in het dagelijks leven. Zijn realiteit vermengt zich met historisch heikele kwesties als de Mexicaans-Amerikaanse oorlog en nog verder terug het kolonialisme en Spaans imperialisme. Is hij nu meer Mexicaan of een succesvol immigratieproduct van de hogere Amerikaanse middenklasse (weglopend voor de problemen in het land van herkomst)? Zo ja, mag hij dan concluderen dat hij de uitkomst is van vooruitgang of een historische aberratie?
“Het leven is een reeks zinloze gebeurtenissen achter elkaar”, fluistert Silverio’s overleden vader in het oor van zijn zoon wanneer de feestneus is weg geschuifeld voor een bierplasje tijdens een groot Mexicaans dansfeest ter ere van de grote prijs in het verschiet. Gooi je logische narratieve piketpaaltjes maar uit het raam want daar doet ‘Bardo’ niet aan mee. De film voelt als één lang uitgesponnen scène, een stroom aan soms surrealistische incidenten in het bewustzijn van Silverio of misschien wel een live angstdroom van een neurotische man. Hoewel bepaalde zaken in onverwachte vormen wederkeren, zoals de bloederige ontstaansgeschiedenis van Mexico en de gespleten identiteit van een migrant, blijft de grotere soep een buitengewoon menselijke warboel.
Na twintig jaar keert regisseur Alejandro G. Iñárritu weer terug op geboortegrond voor een auteursfilm pur sang. Bovendien heeft hij de film gemonteerd en er muziek voor geschreven. En voor de derde maal werkte hij samen met Nicolás Giacobone op het scenario. ‘Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)’ (2014) was hiervan tot nu toe het meeste succesvolle resultaat, met een Oscar voor beste film, regisseur en origineel script. Silverio’s verhaal lijkt dan ook een logische extensie van Iñárritu’s preoccupaties in ‘Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)’ (2014): de schoonheid en tegelijk onmogelijkheid van het leven dat constant in beweging is. Niet onbelangrijk ligt de autofictie deze keer dichter bij regisseur dan de hoofdrolspeler.
Verspeelt Iñárritu met de opera-achtige bewustzijnstrip ‘Bardo’ het opgebouwd krediet bij het publiek? De eerste kritieken op filmfestivals beschuldigden hem van te veel navelstaren. Hetzelfde kan gezegd worden van inspiratiebron ‘8 ½’ (Federico Fellini, 1963). In ieder geval heeft hij daarna de filmische koortsdroom met zo’n dik 20 minuten getrimd. Begrijpelijk, want de boel hapert ook in deze versie nog. Het geniet volop van de eigen wanen maar deelt niet de emotionele mokerslag uit die zijn voorgaand werk kenmerkt. Afgezien daarvan zijn bepaalde beelden en terloopse invallen van wonderschone en unieke kwaliteit, zo vrij en associatief als ze lijken (achter de schermen met militaire precisie uitgedokterd). De hectische choreografie van ‘Birdman’ is er gematigd bij. Overigens zijn beide films wel even verzot op bevreemdend geluidsontwerp. En het einde verraadt zoals gewoonlijk meer structuur dan eerst voorzien. Zal Iñárritu het advies van Silverio’s vader hebben opgevolgd dat je aan het grote succes moet nippen en uitspugen voordat het je vergiftigt? Eigenlijk geeft Silverio al vroeg het antwoord: “succes is mijn grootste mislukking”.
Roy van Landschoot
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 17 november 2022