Bat 21 (1988)
Regie: Peter Markle | 105 minuten | actie, oorlog | Acteurs: Gene Hackman, Danny Glover, Jerry Reed, David Marshall Grant, Clayton Rohner, Erich Anderson, Joe Dorsey, Reverend Michael Ng, Theodor Chan Woei-Shyong, Don Ruffin, Scott Howell, Michael Raden, Timothy Fitzgerald, Stuart B. Hagen, Jeffrey Baxter
De film ‘Bat 21′ is gebaseerd op het boek van William Charles Anderson en gaat over de dure en controversiële reddingsoperatie van de Amerikaanse officier Anderson (Gene Hackman) in de Vietnamoorlog. Vanaf het begin van de film lijkt de regisseur een beetje op twee benen te hinken. Als kijker volg je wisselend Anderson en de piloot van het verkenningvliegtuigje Captain Clark (Danny Glover). Door de steeds wisselende verhaallijn duurt het vrij lang voordat je als kijker eindelijk een beetje in het verhaal zit.
Na twee mislukte reddingspogingen moet Anderson, die ook nog eens gewond is aan zijn been, zichzelf richting de rivier zien te verplaatsen. Anderson is een topman in het leger en weet daardoor veel geheime informatie, die de Vietcong goed zou kunnen gebruiken. Om de Vietcong om de tuin te leiden deelt Anderson het gebied waarin hij zich bevindt, in als het golfterrein waar hij in Amerika vaak te vinden is. Vervolgens probeert hij met golftermen aan Clark door te geven waar hij naartoe onderweg is. Het kost even moeite om de codes van Anderson te kraken, maar uiteindelijk lukt het Clark met behulp van wat andere mannen op de basis van waaruit ze opereren. De charme en spanning die deze geheimtaal met zich mee zou kunnen brengen, wordt in de film niet volledig benut. Wat je als kijker voornamelijk te zien krijgt, is een Gene Hackman die zich strompelend door een soort uit de kluiten gewassen Intratuin begeeft. Hierdoor is de spanning voor het grootste gedeelte van de film ver te zoeken. Uit sommige scènes blijkt dat regisseur Peter Markle, naast al het actiegebeuren, toch graag de menselijke kant van de oorlog wil laten zien. Dit lukt hem helaas amper. Anderson roept na een bombardement, wat vlak voor zijn ogen plaatsvindt, dat dit dichterbij was dan hem lief was. “I guess it all looks different on the ground”, aldus piloot Clark. Dit komt allemaal wat gemaakt, afstandelijk en koeltjes over en het beeld houdt zeker geen stand in het oerwoud vol met ontploffingsscènes en de vele beelden van vliegende helikopters en vliegtuigjes.
Één van de weinige goede scènes in de film is het moment waarop Anderson op een klein houten bruggetje een Vietnamees kindje passeert. Hij laat het jongetje erlangs, waarop beiden elkaar een helpende hand bieden en Anderson eigenlijk voor het eerst in de film rechtstreeks met iemand communiceert. Het maakt alles net even wat menselijker, iets wat in het overgrote deel van de film een beetje vervaagt.
Dat de film niet echt overkomt, ligt echter niet aan Hackmans acteerprestaties. De tweevoudig Oscarwinnaar heeft zelf drie jaar bij de mariniers gezeten, dus zich inleven in de rol moet niet zo moeilijk geweest zijn. Nu vraagt de rol van Anderson ook niet heel veel van hem; beetje strompelen, af en toe wat in de walkie-talkie praten en zo nu en dan een moeilijk gezicht trekken. Ook Danny Glover doet het niet echt slecht, maar ondanks dat is ‘Bat 21′ zeker geen film die je lang zal bijblijven. Daarvoor zijn er te veel goede Vietnamoorlogsfilms gemaakt, zoals ‘The Deer Hunter’ en ‘Born on the Fourth of July’. In deze films was de verhaallijn duidelijker en beter uitgekristalliseerd. Wellicht was het voor de regisseur lastig om het geheel op een prettige manier te verfilmen omdat de verhaallijn overeen moest komen met het boek en het waar gebeurde avontuur van de echte Officier Anderson. Als kijker zou je liever zien dat er wat meer ingezoomd wordt op de bijzondere elementen van dit verhaal, de dingen die deze film onderscheiden van de andere vele Vietnamoorlogsfilms. Dat dit niet lukt, is funest voor de film en hierdoor kabbelt ‘Bat 21′ wat voort. Je verliest al vrij gauw je concentratie en interesse.
Phileau Mey
Waardering: 2
Bioscooprelease: 18 mei 1989