Batman (1989)

Regie: Tim Burton | 123 minuten | actie, thriller, fantasie, misdaad | Acteurs: Michael Keaton, Jack Nicholson, Kim Basinger, Robert Wuhl, Pat Hingle, Billy Dee Williams, Michael Gough, Jack Palance, Jerry Hall, Tracey Walter, Lee Wallace, William Hootkins, Edwin Craig, Christopher Fairbank, George Roth, Kit Hollerbach, John Dair

Tim Burton brak door met deze film en hoe! In Amerika werd de film bij de release al tot klassieker gebombardeerd. Kort daarop volgde een enorme hype rond de film, Batman was ontzettend hot. Maar dat was wel eens anders geweest, sterker nog: de creatie van Bob Kane was bijna vergeten. Totdat er in 1986 een strip verscheen die de sukkelende carrière van de stripheld uit het slop trok. Die strip was ‘Batman: Return of the Dark Knight’.

De maker van die strip, Frank Miller, bracht Batman terug naar zijn roots: de duisternis. Batman is namelijk geen vrolijk personage, iets wat hij in de loop der jaren wel was geworden in de comics. Miller’s visie op de klassieke stripfiguur veranderde dat, Batman werd weer de oorspronkelijke zwartgallige persoon die hij was. Deze metamorfose leverde Miller veel roem op en werd ook de basis voor de tweede Batman bioscoopfilm, sinds zijn debuut in 1966.

De excentrieke regisseur Tim Burton bleef dicht bij de sfeer die werd gezet in de comics van Frank Miller. Donkere, naargeestige decors en sobere kostuums bevolken de film. Burton voelt zich duidelijk thuis in deze setting aangezien zijn eerdere films ook niet gezegend waren met vrolijke kleuren en opgewekte personages. Batman’s stad, Gotham City, ziet eruit als een metropool uit de jaren 20 die gedompeld is in eeuwige duisternis. De kille gebouwen ademen een troosteloos gevoel van claustrofobie uit. Het geeft de film een beklemmende sfeer.

Voor de rol van Batman werd de komiek Michael Keaton gecast. Op het eerste gezicht een nogal vreemde keuze, maar het pak van Batman blijkt Keaton als gegoten te zitten. De vreemde keuze van Keaton pakt verassend goed uit, in sommige scènes lijkt het net alsof Batman en zijn alter ego Bruce Wayne, zich een vreemde voelen in hun eiogen stad. Gotham city is een stad die wemelt van de criminaliteit en geweld. Batman kan niet accepteren dat hij in zo’n vreselijk oord moet leven,. maar desondanks voelt hij zich ermee verbonden. Deze dubbele houding ten aanzien van zijn stad maakt van hem een tragisch figuur en een soort symbool van de maatschappij zoals wij die kennen. Hoe corrupt en verrot de plaats is waar je woont, je bent er onlosmakelijk mee verbonden. Je bent een product van de maatschappij waarin je leeft. Tim Burton heeft dit gevoel heel treffend weten te vangen in zijn film.

Hollywoodicoon Jack Nicholson speelt ‘The Joker’, de bekendste vijand van Batman. Het manische spel van Nicholson is werkelijk fantastisch. Hij weet een verdorven clown neer te zetten met enkele perverse karaktertrekjes. The Joker is een meester in het manipuleren van mensen en dat geeft hem een zeker charisma. Nicholson acteert erg sterk en geeft zijn personage uitstekend vorm. Ondanks het ‘larger than life’-karakter van het personage, houdt Nicolson The Joker voldoende in toom om nog van een echt mens te kunnen spreken.

De sterk uitgewerkte personages in combinatie met het verhaal en de actiescènes leveren een onderhoudende stripverfilming op. De mooie soundtrack van vaste Burton componist Danny Elfman versterken de sfeer van de beklemmende fabel. Deze comicbewerking is echter gericht op een volwassen doelgroep. De sfeer is grimmig en keihard. Enkele passages in de film zijn vrij gruwelijk en absoluut niet geschikt voor (kleine) kinderen. ‘Batman’ zal vooral in de smaak vallen van mensen die van Burton’s eerdere en latere werk houden en uiteraard de fans van de stripverhalen.

Frank v.d. Ven

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 29 september 1989