Battle for Brest-Litovsk – Brestskaya krepost (2010)

Regie: Aleksandr Kott | 138 minuten | actie, drama, geschiedenis, oorlog | Acteurs: Aleksey Kopashov, Andrey Merzlikin, Pavel Derevyanko, Aleksandr Korshunov, Maksim Kostromykin, Anna Tsukanova, Sergey Tsepov, Benik Arakelyan, Mikhail Pavlik, Sergey Vlasov, Aleksandr Sirin, Evgeniy Tsyganov, Tatyana Kamina, Veronika Nikonova, Yana Esipovich, Madlen Dzhabrailova, Dmitriy Kulichkov, Aleksandr Saptsov, Kirill Boltaev, Oleg Lopukhov, Anatoliy Kot, Nodar Dzhanelidze

Op 22 juni 1941 lanceerde het Duitse Derde Rijk en zijn bondgenoten hun ‘kruistocht’ tegen het communisme in het oosten. Dit grootschalige offensief ging de geschiedenisboeken in als Operatie Barbarossa. De vesting Brest (gelegen in het huidige Wit-Rusland), verdedigd door een garnizoen van tussen de drie- en achtduizend man, werd de eerste grote krachtmeting tussen Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie. De verdedigers, volledig afgesloten van de buitenwereld en met een tekort aan water en munitie, herstelden zich snel en lanceerden diverse tegenaanvallen. De Russische weerstand was veel sterker dan de Duitse opperbevelhebber had voorzien; pas acht dagen later werd het fort volledig veroverd. En zelfs toen was er nog sprake van weerstand op kleine schaal. Op de plek waar de nazi’s en de Sovjets recht tegenover elkaar stonden, is na de Tweede Wereldoorlog een monumentencomplex gecreëerd, bestaande uit de reusachtige sculptuur genaamd ‘Verdediger van het citadel’, een honderd meter hoge titanium obelisk en een massagraf met de stoffelijke overschotten van de 850 Sovjetsoldaten en -officieren die hier in 1941 zijn gesneuveld.

Deze bloederige episode uit de Europese oorlogsgeschiedenis wordt beschreven in de film ‘Battle for Brest-Litovsk’ uit 2010, een Russische productie die in eigen land werd uitgebracht onder de titel ‘Brestskaya krepost’. De film laat de gebeurtenissen zien door de ogen van een jongen van vijftien, Sasha Akimov (Alexey Kopashov) en focust op drie belangrijke zones waar weerstand wordt geboden. Deze vielen onder leiding van respectievelijk regiment-commandant Gavrilov (Alexander Korshunov), volkscommissaris Fomin (Pavel Derevyanko) en het hoofd van de negende grenspost Kizhevatov (Andrey Merzlikin). Het verhaal begint aan de vooravond van de aanval. Muzikant Sasha en zijn oudere broer Alexander maken deel uit van het Rode Leger dat het fort Brest bewaakt. Dat weerhoudt Sasha er echter niet van te dromen over de mooie Anya, op wie hij verliefd is. Commissaris Fomin maakt zich ondertussen zorgen over zijn gezin, die hij niet naar Brest kan halen omdat er geen treinkaartjes meer zijn. Zijn collega Gavrilov vertrouwt er niet op dat de verdediging sterk genoeg is, mochten de nazi’s aanvallen. En dat doen ze, de volgende nacht al. Het fort krijgt te maken met zware bombardementen en vele Sovjetsoldaten en burgers vinden de dood.

Met een budget waar menig filmmaker in Hollywood zijn bed niet voor uitkomt (zeven miljoen dollar), maakte de Russische regisseur Alexander Kott een episch oorlogsspektakel waar je stil van wordt. In deze film worden de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog in al hun hevigheid getoond. Bereid je dus voor op rondvliegende ledematen en veel bloed, want de Russen deinzen niet terug voor een stevige slachtpartij. De huidige generatie Russen is nog altijd erg trots op het hevige verzet dat hun groot- en overgrootouders hebben getoond tegen de fascistische Duitsers, dat blijkt wel uit de flinke dosis onvervalst patriottisme waarmee de film dichtgesmeerd is. Maar goed, er zijn genoeg filmmakers uit andere landen die ook niet vies zijn van wat vaderlandsliefde. De manier waarop al dat geweld in beeld wordt gebracht, is indrukwekkend en staat zeker voor kwaliteit. Maakt dat van ‘Battle for Brest-Litovsk’ een niet te missen film? Als je van oorlogsspektakel houdt zeker. Voor de gemiddelde filmliefhebber zal dit Russische epos een tikkeltje té expliciet en gewelddadig zijn. Bovendien leren we de personages niet goed genoeg kennen om hen in ons hart te sluiten. Nee, zelfs die arme Sasha niet, door wiens ogen we al die munitie op ons af zien komen. Er blijft een afstand. Dat neemt niet weg dat ‘Battle for Brest-Litovsk’ een uitstekend gemaakte film is, waarin we nog maar weer eens met de neus op de feiten gedrukt worden hoe verschrikkelijk allesverwoestend de Tweede Wereldoorlog toch geweest moet zijn.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

VOD-release: 23 april 2015
DVD- en blu-ray-release: 24 april 2015