Belle (2013)

Regie: Amma Asante | 104 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Gugu Mbatha-Raw, Emily Watson, Tom Wilkinson, Matthew Goode, Penelope Wilton, Sarah Gadon, Miranda Richardson, James Norton, Tom Felton, Sam Reid, David Gant, Timothy Walker

Ze heeft echt bestaan, Dido Elizabeth Belle. En haar leven vertoonde significante overeenkomsten met de manier waarop ze geportretteerd wordt in ‘Belle’ (2013), het Britse kostuumdrama dat Amma Asante maakte nadat ze geïnspireerd raakte door een door een onbekende kunstenaar gemaakte schilderij uit 1779. Hierop zijn Belle en haar nicht Elizabeth Murray te zien. De donkere Belle schalks en vlot, de blanke Elizabeth braafjes met een boek op schoot. Het is een van de eerste Europese schilderingen waarin een blanke en een zwarte vrouw als gelijkwaardig worden afgeschilderd. In de Britse aristocratische kringen was Belle, dochter van de Afrikaanse slavin Maria Belle en admiraal Sir John Lindsay, een opvallende verschijning. Hoewel nooit is aangetoond dat zij de cruciale rol speelde in de politieke en juridische ontwikkelingen van die tijd, worden die haar in deze film wél toebedacht. Aangezien er niet heel erg veel bekend is over het leven dat de echte Belle leefde, hebben Asante en scenarioschrijfster Misan Sagay hun spreekwoordelijke recht op artistieke vrijheid met beide handen aangegrepen.

Belle wordt in de naar haar genoemde film gespeeld door Gugu Mbatha-Raw, een groot Brits talent. Ze wordt in 1761 geboren in de West-Indies. Nadat haar moeder is overleden als ze pas vier jaar oud is, neemt haar vader (Matthew Goode) haar mee zijn oom William Murray, First Earl of Manfield en bovendien opperrechter van Engeland (Tom Wilkinson) en zijn vrouw (Emily Watson). Ze mag op hun immense landgoed Kenwood House, net buiten Londen, wonen en raakt bevriend met haar nicht Elizabeth (Sarah Gadon), die er ook woont. Als Belles vader ook komt te overlijden, laat hij haar elke maand 2.000 pond na. Ze zal nooit geld tekort komen en kan een zorgeloos bestaan leiden. Tot het moment dat ze beseft dat haar huidskleur haar in de weg staat. Op papier zou ze kunnen trouwen met wie ze maar wil, maar in de praktijk blijken de mannen voor de beeldschone – maar gekleurde – jongedame niet in de rij te staan. En waarom mag ze niet aan de hoofdtafel dineren als Lord en Lady Mansfield gasten hebben?  Als opperrechter krijgt Lord Mansfield bovendien een lastige kwestie voor zijn kiezen. Een Brits schip heeft slaven overboord gegooid en hij moet beoordelen of kapitein en bemanning daar het recht toe hadden of niet en of de verzekeraars daarom geld moeten neertellen. De rechtszaak die hierop volgt, houdt Belle logischerwijs ook enorm bezig. Ze denkt na over haar eigen bevoordeelde positie en ze wordt geconfronteerd met racisme zonder dat ze precies weet wat dat inhoudt.

‘Belle’ heeft een bijzondere insteek, die we niet zo vaak voorbij zien komen in de wereld van de cinema: vaak kennen films over racisme, waarbij een donker persoon de hoofdrol speelt, ook klassestrijd en onderdrukking. Belle, hier vol overtuiging en passie neergezet door Gugu Mbatha-Raw, is altijd in weelde opgegroeid en voelde zich nooit anders dan haar blanke familieleden en vrienden. De kracht van de film ligt hem dan ook in de manier waarop Belle ontdekt dat er nog een hele wereld schuilt achter de rijkdom in haar eigen omgeving, en hoe ze met die wetenschap omgaat. Mbatha-Raw krijgt uitstekend weerwerk van veteraan Wilkinson, met wie ze uitvoerige discussies voert over recht en onrecht, waarbij ze allebei oprecht moeite doen om elkaar te begrijpen. Waardig, maar zonder in moraliserende preken te vervallen. Het geeft de film – die verder vrij standaard is, degelijk gemaakt maar met een voorspelbare romance, vakbekwaam maar weinig spectaculair acteerwerk en weinig opvallende uitschieters – een enorme diepte. En juist die diepte – en het visitekaartje dat Gugu Mbatha-Raw hier afgeeft – maakt ‘Belle’ de moeite waard!

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 30 juli 2015