Benny’s Video (1992)
Regie: Michael Haneke | 105 minuten | drama, thriller | Acteurs: Ulrich Mühe, Angela Winkler, Arno Frisch, Max Berner, Stephanie Brehme, Stefan Polasek, Christian Pundy, Ingrid Stassner
Op het eerste gezicht is de vijftienjarige Benny een doorsnee puber. De jongen is in zichzelf gekeerd, vermijdt zijn ouders en praat alleen met zijn vrienden. Benny is vaak alleen thuis en kan doen en laten wat hij wil, omdat zijn ouders allebei een drukke baan hebben en weinig interesse in hun kind tonen. Sinds zijn zus uit huis is, heeft Benny helemaal het rijk alleen. De tiener plundert de koelkast en houdt zich verder bezig met zijn videocollectie. De beelden op zijn televisie slokken Benny compleet op en na verloop van tijd vervagen de grenzen tussen droom en werkelijkheid. Geweldsfilms hebben de jongen zo afgestompt dat hij alles probeert om maar iets te voelen. Het plegen van een moord bijvoorbeeld.
‘Benny’s video’ is een verontrustende film. Regisseur Michael Haneke poogt een beeld te scheppen van een puber die door en door verrot is. De reden? Televisie, een liefdeloze opvoeding en een kille maatschappij die niet de moeite neemt om zich in anderen te verdiepen. Benny (akelig onderkoeld gespeeld door Arno Frisch) ziet er normaal uit. Onopvallend zelfs, maar hij blijkt in wezen een ongeleid projectiel te zijn. De beelden op televisie hebben hem afgestompt en niets maakt nog indruk op hem. Als Benny een meisje vermoordt, blijft hij er rustig onder. Zijn ouders echter niet. Ze proberen het lijk te verbergen en hun minderjarige zoon te beschermen. De gruwelijke daad levert Benny ineens een heleboel liefde en genegenheid op van zijn ouders.
Haneke schetst een zeer schrijnend beeld van een ontspoorde jongen. De cineast is van mening dat geweldsfilms mensen ongevoelig maken. Te veel televisie is schadelijk. Kijk maar naar de apathische Benny. Ongeacht je mening over Haneke’s visie, zul je moeten toegeven dat ‘Benny’s video’ een indringende film is die je aan het denken zet. De depressieve boodschap wordt overgebracht door kille kleuren en koude personages. Haneke maakt het je niet gemakkelijk, want het tempo is laag, dialogen zijn schaars en de hoofdrolspeler is allerminst sympathiek. Ook is er geen soundtrack of een grappig personage dat de loodzware sfeer wat draaglijker maakt. Verder worden er geen hapklare oorzaken aangedragen over Benny’s morele verval. Was hij al zo voordat televisie zijn leven domineerde of toch niet? Toch is de jongen niet het vleesgeworden kwaad, want ook zijn kwetsbare kanten worden getoond.
‘Benny’s video’ is een zeer persoonlijke film, waarin de regisseur zijn zorgen over de jeugd uitspreekt. Ook opvoeders krijgen er van langs. De televisie is geen surrogaatouder. De schokkende, onverwachte finale schudt je flink door elkaar. Haneke heeft een huiveringwekkende film gemaakt dat geweld afschildert zoals het is: lelijk, gruwelijk en onverwachts. Door de gevolgen van geweld zo duidelijk in beeld te brengen, is ‘Benny’s video’ een ongemakkelijke, snoeiharde film geworden die je anders naar geweldsfilms doet kijken.
Frank v.d. Ven
Waardering: 4
Bioscooprelease: 4 maart 1993