Beyond, Ode to the Earth (2024)

Regie: André Kuipers | 78 minuten | documentaire, muziek

“Eigenlijk zou iedereen een reis naar de ruimte moeten maken om de indrukwekkende schoonheid van onze unieke planeet zelf te kunnen ervaren”. Met zo’n introductie van onze bekendste ruimtevaarder André Kuipers, tevens regisseur en samensteller van ‘Beyond, Ode to the Earth’, kan de kijker er eens goed voor gaan zitten. De kans dat we zo’n reis daadwerkelijk eens zullen maken is voor de meesten van ons niet weggelegd, maar de vraag rijst of ‘Beyond, Ode to the Earth’ een goed substituut is voor zo’n reis.

Overigens is ‘Beyond, Ode to the Earth’ niet alleen een ode aan de aarde maar net zo goed een hommage aan het muzikale talent van Vangelis. Maar liefst 40 nummers van de in 2022 overleden Griekse componist begeleiden de beelden bij de film. Vangelis is in Nederland beroemd geworden door de titelsong van de film ‘1492: Conquest of Paradise’, maar natuurlijk ook van de filmmuziek van ‘Chariots of Fire’, ‘Bladerunner’ en ‘Alexander’. Maar misschien nog wel het meest bekend is hij geworden door de themamuziek voor het WK voetbal in Japan en Zuid-Korea in 2002. Daarnaast produceerde Armin van Buuren speciaal voor Beyond een cover van Vangelis’ track Pulstar. Het moet gezegd, de muziek past perfect bij de film. Een gelukkige keuze dus waarmee André Kuipers zijn vriend Vangelis een gepaste eer kon bewijzen.

André Kuipers heeft twee vluchten gemaakt in de ruimte, één die slechts 12 dagen duurde in 2004 en één in 2011/2012 toen hij meer dan een half jaar in de ruimte verbleef. Veel van de beelden die in ‘Beyond, Ode to the Earth’ te zien zijn, zijn afkomstig van zijn vlucht in 2012, omdat hij in 2004 geen opnames heeft gemaakt. Maar ook zijn er beelden te zien van andere ruimtemissies. Kuipers geeft zelf aan dat de film een veel vollediger beeld geeft van wat het is om een dag in de ruimte te zijn dan een echte livestream. Dat laatste is namelijk nogal saai, omdat soms de wolken je het uitzicht benemen. Bovendien vlieg je vaak over grote oceanen en tijdens een livestream zie je dan gedurende twintig minuten alleen maar water, niet heel interessant dus.

Dat ‘Beyond, Ode to the Earth’ saai is kunnen we niet zeggen. Na de korte inleiding die door Kuipers zelf wordt gegeven, word je al gauw van je stoel geblazen door de indrukwekkende opnamen. Het gaat dan niet alleen om spectaculaire ruimtebeelden maar het gaat ook over de astronaut, de vele soorten raketten die de ruimte in worden geschoten en nog veel meer. De film neemt je een dag mee de ruimte in. Die dag begint met het lanceren van de raket en eindigt in de duisternis van de oneindige ruimte en met een plons in de oceaan. Afgezien van de inleiding wordt in de film niet gesproken. Dat stelt de kijker in staat om zich maximaal te focussen op de beelden en de muziek die naar hem toekomen. Af en toe wordt een summiere schriftelijke toelichting gegeven op de beelden die worden vertoond. Dat hadden er nog wel wat meer mogen zijn, want lange stukken weet je als kijker niet waar je naar zit te kijken. Is het een woestijn, is het Europa of Azië? Kijkers die niet gewend zijn deze beelden te ‘lezen’ zullen meestal niet herkennen welke gebieden of welke steden te zien zijn.

Dat neemt niet weg dat ‘Beyond, Ode to the Earth’ een spetterend geluids- en beeldervaring is. Nooit kwam je dichter bij een ruimtevaartuig of was je verder verwijderd van de aarde, en alles op het grote IMAX-scherm alsof je er zelf bij was. De echte kers op de taart is de interactie tussen de muziek van Vangelis en de beelden die we zien. Het is duidelijk dat Kuipers een fan is en ongelooflijk zijn best heeft gedaan om de beelden te matchen met het omvangrijke oeuvre van Vangelis (die overigens de film in concept nog wel heeft gezien, maar overleed voordat de produktie geheel gereed was). Kuipers gaat helemaal uit zijn dak als hij de muziek van Armin van Buuren, speciaal voor Kuipers een bewerkte versie van Vangelis’ Pulstar, onder de beelden zet van een wild draaiende aarde als een ronddraaiende neutronenster. Het ruimtestation met zijn zonnepanelen danst wild mee. Echt een hoogtepunt van de film, als je van de muziek houdt van Armin van Buuren.

Eigenlijk is het niet genoeg om deze film één keer te aanschouwen. Ga rustig een tweede keer, want er is heel veel te zien!

Ton IJlstra

Waardering: 4

Bioscooprelease: 10 oktober 2024