Beyond the Game (2008)
Regie: Jos de Putter | 76 minuten | documentaire
“Warcraft III” (niet te verwarren met het in “South Park” geparodieerde “World of Warcraft”) is een razend populaire strategische videogame voor de pc, waar wereldwijd miljoenen gamers – online en offline – zich mee bezighouden. Leken zullen waarschijnlijk veelal het beeld hebben van de gamer als bebrilde “nerd” die geen (sociaal) leven heeft en alleen maar achter zijn computermonitor gekluisterd zit, maar de waarheid is een stuk minder simplistisch, zo laat Jos de Putters ‘Beyond the Game’ zien. De gamers die hij volgt in zijn documentaire steken inderdaad vele uren in hun gamingsessies, maar dit blijkt hier noodzaak te zijn, aangezien het spel “Warcraft III” de broodwinning betekent voor deze spelers. Jos de Putter neemt met zijn ‘Beyond the Game’ de levensstijl van de gamers serieus en plaatst hun intellectuele en disciplinaire kwaliteiten in een professioneel en respectvol kader. De presentatie van de gamers als topsporters, die net als alle professionals veel tijd en denkwerk moeten steken in hun werk, is de grootste verdienste van de film.
Dat het leven van een professionele gamer niet altijd even gezond is of een beslag legt op je persoonlijke leven, is vanuit het perspectief van topsport bekeken dan ook niet als heel uitzonderlijk of “zielig” te bestempelen. Het is normaal dat als je ergens de beste in wil zijn, je hier heel veel voor opzij moet zetten. Maar dit aspect valt natuurlijk wel te betreuren. Wanneer de vriendin van de grote Chinese gamer Li Xiaofeng – artiestennaam “Sky” – laat weten dat hij er vaak niet voor haar is wanneer ze ziek is, omdat hij zich 100% moet inzetten voor zijn gamewerkzaamheden, zal de kijker zich wel even achter zijn oren krabben en afvragen of dit wel echt zo’n goed carrièrepad is. Dat er serieus geld in verdiend kan worden, is echter volkomen duidelijk. Dit maakt de keuze van Sky voor zijn “hobby” een stuk beter te verkroppen voor zijn ouders, die hadden verwacht dat hij door middel van traditioneel hard werken aan zijn geld zou komen. Sky vocht echter voor zijn passie, zelfs toen dit hem kwam te staan op stevige, fysieke disciplinaire maatregelen. De vraag is echter hoe lang dit werk rendabel zal blijken te zijn in de vluchtige, dynamische game-industrie. Na een paar jaar aan de top te hebben gezeten, zal het voor de meesten wel voorbij zijn. De groten hebben dan inmiddels wel een aardig zakcentje verdiend, maar voor hoeveel gamers is dit weggelegd? En als je hier – net als Sky – zo’n twaalf uur per dag aan moet spenderen, of er – zoals de “gepensioneerde” Zweedse legende Fredrik Johansson – beter bekend als Madfrog – als een lijkbleke, uitgemergelde zombie uit komt te zien, zoals zijn ouders getuigen, kun je je afvragen of het dit waard is.
Toch kun je je als topgamer een echte beroemdheid of ster voelen, zoals Manuel Schenkhuizen – Grubby – heeft ondervonden. Hij krijgt te maken met uitzinnige fans die met hem op de foto willen of de halve wereld zijn over gereisd om hem aan het werk te zien en van hem te leren. En dat de grijze massa wel degelijk aan het werk moet worden gezet en het geen simpel, hersenloos spel voor kinderen is, wordt door praktisch alle topgamers in de film bevestigd. Sky stelt dat het spel veel op schaken lijkt. Iedere speler heeft evenveel voorraden die hij op een zo tactisch en efficiënt mogelijke manier moet inzetten om zijn tegenstander te overmeesteren. Het continu proberen de tegenstander voor te blijven en zijn stappen te anticiperen heeft er bij Madfrog zelfs voor gezorgd dat hij ook in het echte leven deze disciplines in kon zetten. Hij vindt het moeilijk om uit te leggen maar het is alsof je in de toekomst kunt kijken. Op zich geen slechte capaciteit, zolang deze denkpatronen natuurlijk niet te obsessief worden. Zolang de gamers ook enige zelfdiscipline blijven behouden wat betreft hun persoonlijke en sociale gezondheid, is een baan als “pro-gamer” helemaal geen verkeerde levensinvulling, hoewel het natuurlijk de vraag is hoe lang je aan de top kunt blijven in die wereld. Maar ook na hun gamecarrière, zouden deze topspelers prima aan de bak moeten kunnen komen in enigerlei intellectueel stimulerende functie.
Het is jammer dat ‘Beyond the game’ niet heel diep ingaat op de motivaties van de individuele gamers om zich met dit spel bezig te houden. Wat fascineert ze er zo erg in en hoe zijn ze begonnen? En wat vinden ze zelf van de plaats die het gamen inneemt in hun levens als geheel? Heeft Sky bijvoorbeeld conflicterende gevoelens over het (soms) verwaarlozen van zijn vriendin? En hoe onderhoudt Grubby zijn relatie(s)? Hoe plaatsen ze zelf alles in een grotere context? Kortom, de kijker wordt niet direct in de schoenen geplaatst van de hoofdpersonen, maar krijgt vooral een (uitgebreide) blik achter de schermen en proeft wat van de sfeer op gametoernooien. En misschien zijn dit soort vragen wel te voorspelbaar en zitten de gamers zelf er niet op te wachten om zich continu te moeten verantwoorden tegenover de buitenwereld. Bovendien is deze inkijk in dit bijzondere wereldje, waarbij de toeschouwer voortdurend op de eerste rang zit, dicht op de huid van de “hoofdrolspelers”, een voorrecht voor eenieder die meer wil weten over één van de grootste fenomenen en trekpleisters in de entertainmentindustrie.
Bart Rietvink
Waardering: 3
Bioscooprelease: 19 maart 2009