Birdy (1984)

Regie: Alan Parker | 120 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Matthew Modine, Nicolas Cage, Sandy Baron, John Harkins, Bruce “Bruno” Kirby, Dolores Sage, Karen Young, Nancy Fish, George Buck, Robert L. Ryan, James Santini, Maud Winchester, Marshall Bell, Elizabeth Whitcraft, Sandra Beall, Victoria Nekko, Crystal Field, John Brumfield

De hoofdpersonen van de film die nu besproken wordt zijn een man die zijn leven slijt als vogel en een man die leeft in een gesticht: geijkte kost voor een geflipte komedie zou je denken. Vreemd genoeg is ‘Birdy’ geen lachfilm, maar een gevoelig drama. Okay, maar is deze productie nu een lelijk eendje of een (k)eigoede film geworden?

In ‘Birdy’ leren we de gelijknamige titelheld kennen. Birdy is een getraumatiseerde Vietnamveteraan die zo in zichzelf is gekeerd dat hij sociaal onvaardig is geworden. De man leeft als een vogel en hopt wat rond in zijn kamertje. Praten kan hij niet meer. Birdy is opgesloten in een gesticht, waar het personeel niet meer weet hoe ze hun patiënt kunnen helpen. Ten einde raad roepen ze Al (Cage) op om zijn oude jeugdvriend uit zijn isolement te helpen. Maar is het niet te laat om onze vogelman te redden van zijn innerlijke demonen?

Tja, een beetje vreemd is ‘Birdy’ wel. Het materiaal leent zich prima voor een vreemde mind-fuck waarin niets is wat het lijkt. Toch is ‘Birdy’ een opvallend, conventioneel opgebouwde film. We zien hoe Birdy nu is, hoe hij was en hoe is zo is geworden. Tussendoor komen we ook meer te weten over de chaotische Al die ze ook niet allemaal op een rijtje heeft.

Al wordt gespeeld door Nicolas Cage. Correctie: een piepjonge Nicolas Cage. De acteur was ten tijde van deze film nog lang niet doorgebroken. Toch kun je uit het spel van de ster al duidelijk opmaken waarom Cage zo groot is geworden. De beste man is namelijk onovertroffen in het neerzetten van mensen met een aantal tics en zenuwtrekjes. Ook in ‘Birdy’ toont Cage zijn grote talent in het etaleren van ongecontroleerde bewegingen. Ook het manische spel van de acteur is duidelijk voelbaar. Toch is Cage niet de beste acteur van deze film. Die eer valt te beurt aan Matthew Modine.

Modine is zeer indrukwekkend als Birdy, onze getraumatiseerde anti-held. Het gedoseerde, ingetogen spel van Modine voorkomt dat het titelpersonage een freakshow wordt. Hoe bizar Birdy’s gedrag ook mag zijn, Modine maakt het gedrag van zijn karakter invoelbaar en enigszins begrijpelijk. Een niet geringe prestatie.

De film leunt voornamelijk op het spel van Cage en Modine. En dat is een genot om te zien, de twee zijn namelijk bijzonder goed op elkaar ingespeeld. Dankzij de sympathieke vertolkingen van de acteurs blijft het vreemde verhaal van de-man-die-dacht-dat-hij-een-vogel-was intrigerend. De flashbackstructuur waarvan ‘Birdy’ gebruik maakt, houdt het drama fris. Telkens krijg je een klein puzzelstukje voorgelegd en het is aan jou om de geschiedenis van Birdy te ontrafelen.

Hoewel de oorzaak van Birdy’s gedrag, de oorlog, al direct wordt gemaakt, speelt de strijd zelf geen rol. Je ziet geen oorlogsscènes. Door de nadruk te leggen op de gevolgen van een bloederige strijd, komt het drama veel harder over. Als een man zo getraumatiseerd wordt door een gevecht, dan snap je wel dat het doorgaans zo spannende krijgsgeweld zoals je dat van de tv kent, geen pretje is.

Kortom: ‘Birdy’ is een originele, gevoelige oorlogsfilm die ijzersterk is. Wees geen uilskuiken en ga deze film zien.

Frank v.d. Ven

Waardering: 4

Bioscooprelease: 23 mei 1985