Black Out (2012)
Regie: Arne Toonen | 95 minuten | misdaad, komedie | Acteurs: Raymond Thiry, Birgit Schuurman, Katja Schuurman-Römer, Willie Wartaal, Kim van Kooten, Robert de Hoog, Alex van Warmerdam, Kempi, Bas Keijzer, Renée Fokker, Marwan Kenzari, Horace Cohen, Sem Schilt, Joop Kasteel, Ursul de Geer, Robert de Hoog
Arne Toonen is zo’n type dat graag tegen de wind in fietst. Iemand die links afslaat waar anderen liever naar rechts gaan. Voor zijn debuutfilm ‘Dik Trom’ (2010) hield hij zich dan ook niet aan de (ongeschreven) wetten en tradities die gelden voor een Nederlandse jeugdfilm, maar gaf hij er een flinke zwieper aan, met als resultaat een frisse, vrolijke verfilming over een episode uit het leven van het meer dan een eeuw oude mollige kereltje dat ooit bedacht werd door C. Joh. Kievit. Speels maar stijlvast. Voor zijn tweede film gaat Toonen nog een stapje verder. De jeugdige doelgroep ruilde hij in voor een meer volwassen publiek en hij waagde zich aan een genre dat in de Nederlandse cinema opmerkelijk genoeg altijd wat onderbelicht is geweest; de misdaadkomedie. Als inspiratiebron werd de roman ‘Merg en Been’ van Gerben Hellinga gebruikt en een keur aan (bevriende) bekende Nederlanders werd opgetrommeld voor een rolletje. En nu mag het publiek zich storten op ‘Black Out’ (2012).
Ooit was Jos Vreeswijk (Raymond Thiry) een notoire gangster, maar die tijd ligt ver achter hem. Hij is nu een brave burger die op het punt staat in het huwelijksbootje te treden met Caroline (Kim van Kooten). Alle banden met zijn misdaadverleden heeft hij verbroken. Althans, dat denkt hij. Want op de dag van zijn bruiloft wordt hij wakker met een lijk naast zich in bed. Hoe dat ontzielde lichaam daar komt, weet hij niet. Wie het is, weet hij ook niet. En waar dat pistool ineens vandaan komt, daar heeft hij al helemaal geen idee van. Compleet radeloos besluit hij de hulp in te schakelen van twee oude bekenden (Bas Keizer en Renée Fokker). Al snel blijkt dat allerlei schimmige figuren het op de arme Jos gemunt hebben, mensen die hij nog kent uit zijn verleden als crimineel. Als wordt beweerd dat Jos twintig kilo cocaïne gestolen heeft, stapelen de problemen zich op. Zelfs de vader van Caroline, topadvocaat Rudolf (Ursul de Geer) heeft nog een appeltje met hem te schillen. Als hij de femme fatales Petra en Charity (Birgit en Katja Schuurman) achter zich aan krijgt, moet Jos rennen voor zijn leven. En de politie (in de persoon van Alex van Warmendam) lijkt ook al niet aan zijn kant te staan.
Stuntelende gangsters die in hun dollemansrit een bonte stoet aan kleurrijke malloten tegenkomen – waar hebben we dat eerder gezien? Het mag duidelijk zijn dat Arne Toonen de spreekwoordelijke mosterd gehaald heeft bij zijn vakbroeder Guy Ritchie, die met films als ‘Lock, Stock and Two Smoking Barrels’ (1998) en ‘Snatch’ (2000) eind vorige eeuw al de toon zette voor de moderne misdaadkomedie. De spitsvondige teksten en referenties aan misdaadklassiekers kennen we dan weer van Quentin Tarantino. Echt origineel is ‘Black Out’ dan ook niet, al hadden we nog geen Nederlandse variant van de moderne misdaadkomedie gezien. Zo scherp als Tarantino uit de hoek kan komen is Toonen – die het scenario schreef in samenwerking met Melle Runderkamp – niet. Sommige oneliners neigen naar platvloersheid, andere zijn voltreffers, waardoor de balans in het midden blijft. Over het algemeen kan echter gezegd worden dat Toonen heel aardig geslaagd is in zijn opzet. De personages, de gebeurtenissen en het verhaal: het is allemaal lekker vet aangezet. Slechts sporadisch schiet de film uit de bocht, maar de meeste scherpe wendingen pakken goed uit. Het spektakel dendert tot door om pas abrupt tot stilstand te komen tijdens een – onvermijdelijk – knotsgek en bloederig vuurgevecht.
Tussen alle schreeuwerige excentriekelingen is Raymond Thiry als de stille Jos een baken van rust. Ook Alex van Warmerdam als agent André is een fijne toevoeging aan de cast, die naast eerder genoemde BN’ers ook uit onder anderen Robert de Hoog, Horace Cohen, rappers Kempi en Willie Wartaal en Edmond Classen bestaat. Stuk voor stuk spelen ze buitensporige types die door Toonen met veel gevoel voor stijl op flitsende wijze door het beeld schieten. Vrolijk, doldriest en vaak hilarisch. Hij mag dan opzichtig leentjebuur spelen bij Ritchie en Tarantino, Toonens ‘kopie’ is vermakelijk genoeg om een flinke schare bezoekers naar de zalen te trekken.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 26 januari 2012
DVD-release: 23 mei 2012
Speciale vertoning: Filmfestival Amsterdamned, april 2022