Blind (2014)

Regie: Eskil Vogt | 95 minuten | drama | Acteurs: Ellen Dorrit Petersen, Henrik Rafaelsen, Vera Vitali, Marius Kolbenstvedt, Stella Kvam Young, Isak Nikolai Møller, Jacob Young, Nikki Butenschøn, Erle Kyllingmark, Fredrik Sandahl, Aslag Guttormsgaard



Eskil Vogt schreef het scenario voor zowel ‘Reprise’ (2006) als ‘Oslo, August 31st’ (2011), twee films van Joachim Trier die het tot in de Nederlandse arthousezalen wisten te schoppen. De derde speelfilm die het duo samen maakt, ‘Louder Than Bombs’ (2015), kent een internationale cast, met onder andere Jesse Eisenberg, Amy Ryan en Isabelle Huppert. Tussendoor had Vogt tijd voor zijn eerste zelf geregisseerde speelfilm, ‘Blind’, waarvoor hij ook het scenario schreef. Met ‘Blind’ wist hij meerdere filmprijzen binnen te halen, niet alleen in thuisland Noorwegen, maar ook op Sundance en in Berlijn.

Dertiger Ingrid (Ellen Dorrit Petersen) is blind. Door een erfelijke aandoening is haar gezichtsvermogen onlangs steeds minder geworden, en dat frustreert haar – begrijpelijk – enorm. Ze put uit herinneringen hoe haar omgeving er uit ziet, maar dat wordt steeds moeilijker. Tegen de wens van haar echtgenoot Morten (Henrik Rafaelsen) sluit ze zichzelf op in haar appartement, waar ze de tijd doorbrengt met zitten, denken, muziek luisteren en … zo blijkt later in de film… haar Macbook gebruiken. In een vernuftig scenario zien we hoe Ingrid werkelijkheid en fantasie door elkaar gaat halen, zo haar angsten en verlangens confronteert en de kijker op een dwaalspoor brengt. Is ze wel getrouwd of is ze gescheiden? En als ze nog wel getrouwd is, is haar man haar dan wel trouw? Woont ze wel in dit spaarzaam gemeubileerde appartement? Klopt haar vermoeden dat haar man stilletjes het huis inkomt, en haar bekijkt, zonder dat ze dat weet? 

Omdat Ingrid ook haar omgeving betrekt bij haar fantasieën, komt niet alleen haar echtgenoot Morten in beeld. Ook het verhaal van de eenzame Einar (Marius Kolbenstvedt) wordt verteld.  Einar is een werkeloze filmfreak, die dankzij internet een pornoverslaving (expliciet in beeld gebracht) heeft gekregen. Hij kickt op hoge hakken, vrouwen met eindeloos lang haar en scènes waarin een naakte man omringd wordt door geklede vrouwen. Hij schaamt zich er voor, maar kan niet stoppen. De jonge gescheiden moeder Elin (Vera Vitali) speelt eveneens een prominente rol in Ingrids fantasieën. Ze wordt zo niet alleen de minnares van Morten, ook Einar raakt gefascineerd door haar en omdat zijn flat onbekommerd uitzicht biedt op haar appartement, krijgt hij voyeuristische trekjes.

Zoals Paul Dano in ‘Ruby Sparks’ het verloop van het verhaal kan wijzigen, speelt ook Ingrid – al dan niet bewust – met de feiten. Door eenvoudigweg de backspacetoets in te drukken wijzigt ze de situatie waarin Einar zich bevindt, of raakt Elin de draad van haar verhaal kwijt. Verwarrend, in eerste instantie, omdat het je de neiging geeft de film terug te spoelen om te checken wat je gezien hebt, maar vooral inventief.

‘Blind’ bestaat uit een reeks fascinerende ideeën, die samen een fris en meestal goed samenhangend geheel vormen. De scène waarin loner Einar ineens aansluiting vindt bij mensen die net als hij verslagen rondlopen na de aanslagen in Oslo in augustus 2011 is heftig en lijkt uit het leven gegrepen. Het fragment waarin Elin en Morten samen dineren en Elin wanhopig probeert de schijn op te houden is pijnlijk grappig en vooral briljant geacteerd. Wanneer Ingrid vermoedt dat haar man in de kamer is en zij nonchalant zijn richting op loopt en hem telkens op een haar na mist, is dat nagelbijtend spannend. Een fragment waarin reizigers in het openbaar vervoer een zeer persoonlijke SMS-wisseling meekrijgen, is vervuld van plaatsvervangende schaamte. En zo zijn er talloze grappige, intense en wrange beelden.

Het camerawerk is krachtig, dankzij Thimios Bakatatis (bekend van ‘Dogtooth’, ‘Attenberg’ en ‘Porfirio’). Dankzij de inbreng van Henk Hofstede, zanger van The Nits, heeft ‘Blind’ zelfs nog een Nederlands tintje en niet de minste. De muziek (en überhaupt het geluid) vormt een onmisbaar onderdeel. Eskil Vogts speelfilmdebuut is moeilijk te categoriseren, omdat het elementen bevat van een relatiedrama, een inktzwarte komedie en zelfs een thriller. Dat schuurt soms. Soms is de toon iets te cynisch, iets te hard, om echt impact te hebben en Ellen Dorrit Petersen afstandelijke houding helpt daar niet in mee. Passend bij haar karakter weliswaar, maar het kost de kijker daardoor wel iets meer moeite om in het verhaal te komen.

Met ‘Blind’ krijg je een goed beeld van hoe een blinde zich moet voelen, zoals door het tonen van alledaagse bezigheden in de keuken en de beslissing wat je aantrekt, als je alleen maar af kan gaan op wat anderen zeggen. Maar vooral wordt duidelijk dat het een aanslag op je zelfvertrouwen is, want hoe kun je je partner nog vertrouwen als je alleen zijn stem hoort en niet kunt zien of gesprekspartners lachen om wat je zegt? ‘Blind’ is een krachtige karakterstudie, een tour de force van de vier hoofdrolspelers en zeker een film die je vaker kunt zien.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 23 oktober 2014