Boiling Point – 3-4 x jûgatsu (1990)
Regie: Takeshi Kitano | 96 minuten | actie, drama, thriller, misdaad | Acteurs: Yûrei Yanagi, Yuriko Ishida, Gadarukanaru Taka, Dankan, Eri Fuse, Makoto Ashikawa, Hiroshi Suzuki, Tsumami Edamame, Bannai Matsuo, Rakkyo Ide, Meijin Serizawa, Kengakusha Akiyama, Naoko Shinohara, Etsushi Toyokawa, Kenji Shiiya, Makoto Tsugawa, Shinobu Tsuruta, Hitoshi Ozawa, Shôichirô Sakata, Naotaka Hanai, Fumizou Tachibanaya, Jennifer Baer, Bengaru, Koichi Ibuki, Hisashi Igawa, Takeshi Kitano, Shuu Minagawa, Johnny Okura, Ronny Santana, Katsuo Tokashiki
Fascinerende, maar niet al te zachtzinnige misdaadfilm die absoluut niet geschikt is voor tere zieltjes. Niet alleen ongeluk zit in ‘Boiling Point’ (‘3-4 x jûgatsu’) in een klein hoekje: hetzelfde geldt voor plotselinge uitbarstingen van geweld. Er lijkt soms geen aanleiding voor te zijn en enige rede lijkt er ook al niet in te liggen, maar ineens kan een rustige setting veranderen in een knokpartij of erger. Wreedheid ligt continu op de loer en een aantal scènes zijn een aantal op de rand van het fatsoen en zijn uitermate provocerend.
Wreedheid, droge humor en onvoorspelbaarheid vormen belangrijke kenmerken in het werk van de Japanse regisseur en acteur Takeshi Kitano. Deze film is zijn tweede, na zijn succesvolle debuut ‘Violent Cop’ (‘Sono otoko, kyôbô ni tsuki’) uit 1989. De Engelstalige titel ‘Boiling Point’ klinkt een stuk stoerder dan de oorspronkelijke Japanse titel ‘3-4 x jûgatsu’, dat verwijst naar een honkbalscore. Dat verschil in benaming is wel erg groot en Kitano heeft die laatste naam natuurlijk niet voor niets voor zijn film gekozen. Hij is een groot honkbalfan en de film begint en eindigt met een honkbalwedstrijd en ook gedurende de speelduur keert de sport in deze of gene vorm terug.
De regisseur werd opgeleid tot ingenieur, maar werd van school gestuurd vanwege zijn gedrag. Zijn carrière in de entertainment begon als komiek op de Japanse televisie, als deel van een komisch duo dat bekend stond als “Two Beat”, maar stapte over op acteren. Toen de oorspronkelijke regisseur van ‘Sono otoko, kyôbô ni tsuki’ ziek werd, nam hij doodgemoedereerd de leiding over de productie over. Blijkbaar smaakte dat naar meer, want hij zou alleen al in de rest van het decennium nog zeven films maken en in 1997 ook internationaal veel aanzien winnen met ‘Hana-bi’, een status die nog eens bevestigd werd door het grote succes van ‘Zatôichi’ in 2004.
Takeshi Kitano speelt zelf de rol van Uehara, al staat hij op de aftiteling vermeldt onder het halve pseudoniem “Beat” Takeshi, dat nog stamt uit de dagen van zijn stand-up optredens.
Deze Uehara is zo’n beetje de complete tegenpool van Yûrei Yanagi, die Masaki speelt. Uehara is een driftkop, waarvan zelfs de yakuza (de Japanse georganiseerde misdaad) genoeg van heeft, en daarnaast is hij volslagen immoreel. Zijn daden, waaronder verkrachting van zowel vrouwen als een man, zijn weerzinwekkend. Hierdoor gaat er altijd een flinke dreiging van hem uit, omdat hij nooit lijkt te weten wat hij het volgende moment gaat doen, laat staan dat de kijker dat kan voorspellen. Kitano lardeert zowel zijn eigen acteerwerk als de rest van de film overigens met een flink dosis gortdroge humor, waardoor je zelfs tegen je zin in moet lachen om de capriolen die worden uitgehaald. Masaki daarentegen is een sul die constant verbaal en fysiek wordt vernederd, maar dit alles met een stoïcijns gezicht ondergaan. Dat het hem niet allemaal onberoerd laat, wordt duidelijk als hij met een pistool wraak wil nemen op de yakuza. Een plan hiervoor heeft hij echter verder niet en hij laat zich algauw op sleeptouw nemen door Uehara.
Ondanks de soms dubieuze morele standpunten van de personages en de onnavolgbare logica, schept de film zo zijn eigen rechtvaardigheid: uiteindelijk komt hoogmoed voor de val en worden rekeningen genadeloos vereffend. Of, zoals schrijver Tom Mes het in zijn analyse van de film noemt: ”… boontje [komt] om zijn loontje”. Het einde van de film is even onverwacht als gewelddadig, maar dan volgt er nòg een scènem, die suggereert dat alles wat er tot nu toe gebeurd is, wellicht toch anders in elkaar zit. Suggereert, indertijd, maar schijn bedriegt.
Ondanks de vergaande inhoud, is het toch een film die boeiend blijft en waarbij de aandacht er goed wordt bijgehouden door de onorthodoxe verhaallijn en de onlogische en soms komische montage van de scènes.
Hans Geurts
Waardering: 3.5