Boris Rhyzy (2008)
Regie: Aliona van der Horst | 60 minuten | documentaire
Het intrigerende portret dat Aliona van der Horst maakte over de dichter Boris Rhyzy is indrukwekkend om te zien, ook voor de mensen die niet van zijn poëzie, of van poëzie in het algemeen houden. Ze schetst niet zozeer een beeld van de dichter Boris Rhyzy, maar vooral van de persoon. Behalve dichter was hij namelijk ook vriend, echtgenoot en vader. Vooral de interviews met zijn zoontje, die sprekend op hem lijkt, zijn bijzonder omdat je ziet wat voor impact de dood van Boris heeft op deze jongen.
Boris Rhyzy schreef gedichten over zijn leven in de achterbuurten van Rusland. Hij schreef over zijn buren, over zijn vrienden en over de liefde en de dood. In het jaar 2000 zei hij in een interview: “Het is een dom cliché dat een dichter een persoonlijke tragedie moet hebben. Ik ben zielsgelukkig met mijn jeugdliefde Irina en mijn zoon.” Een jaar later pleegt Boris zelfmoord. Hij was slechts 26 jaar oud.
Aliona van der Horst wilde een film maken die laat zien hoe Boris tot zijn zelfmoord is gekomen. Ze gaat, samen met cameravrouw Maasja Ooms op pad om meer te weten te komen over het leven van Boris Rhyzy. Ze halen herinneringen op aan Boris met zijn zus, moeder, vrienden, vrouw en zoon. De meeste indruk maakt echter de beelden van het dorpje Jekaterinburg in Rusland, waar Boris woonde. Dit plaatsje is zo uitgestorven, en heeft zo’n troosteloze uitstraling, dat je bijna zou begrijpen waarom iemand die hier woont een einde aan zijn leven wil maken. Toch is de woonplaats niet de reden geweest voor zijn dood. Ook niet zijn vrouw en zijn zoon, hij was dolgelukkig met hen.
De weemoedige gedichten die hij schreef worden tijdens de film ook als achtergrond gebruikt voor de beelden. Op deze manier krijg je echt een beeld van wat voor man Boris is geweest. Hoe moeilijk hij het eigenlijk heeft gehad in zijn leven, blijkt vooral na het gesprek met zijn beste vriend van vroeger. Hij weet te vertellen dat Boris zich altijd schuldig heeft gevoeld tegenover zijn vrienden die zijn gestorven in het gevecht, terwijl hij ging studeren. Zijn generatie heeft het niet makkelijk gehad in de tijd van de perestrojka. Wat nou uiteindelijk de reden is geweest van zijn zelfmoord blijft voor iedereen onduidelijk. Zijn vrouw en zoon hebben het er nog zichtbaar erg moeilijk mee.
Boris’ gedichten worden mooier omdat je nu beelden hebt bij wat hij schrijft. Bovendien krijg je als kijker het gevoel dat je door deze film deel uit gaat maken van het leven van Boris Rhyzy. Je voelt je er akelig dicht bij betrokken en het is knap dat iemand dit gevoel weet te creëren met een documentaire.
Eveliene Sanders
Waardering: 4
Speciale vertoning, IDFA 2008, Nederlands Film Festival 2009