Boven is het stil (2013)

Regie: Nanouk Leopold | 94 minuten | drama | Acteurs: Martijn Lakemeier, Jeroen Willems, Henri Garcin, Wim Opbrouck, Lies Visschedijk

Helmer is een eenzame boer van middelbare leeftijd. Zijn leven bestaat uit weinig meer dan het onderhouden van zijn boerderij en van zijn zieke vader. Niets lijkt hem te schelen, totdat het één en ander verandert in zijn dagelijkse bestaan. Helmer verhuist zijn vader naar boven, zodat hij geen rekening met hem hoeft te houden. Een 18-jarige knecht komt hierna bij hem inwonen, die Helmer doet realiseren dat hij niet langer zijn homofiele gevoelens kan onderdrukken. ‘Boven is het stil’ is een verfilming van Gerbrand Bakkers gelijknamige boek uit 2006. De inmiddels wijlen Jeroen Willems heeft met zijn rol van de boer een waardig afscheid genomen van de (film)wereld.

‘Boven is het stil’ doet in ieder geval zijn naam eer aan, want anderhalf uur lang overheerst stilte. Er gebeurt weinig en men spreekt nauwelijks. De moeizame scènes tonen beeldend de stroeve relatie tussen vader en zoon, afgezien van onvermijdelijke lichamelijke aanrakingen is van intimiteit namelijk geen sprake. Hoe dichter ze letterlijk bij elkaar komen, hoe verder Helmer zich mentaal lijkt af te sluiten.

Koeien melken, schapen scheren, hooi harken. Het lijken Helmers belangrijkste bezigheden, want veel meer dan dat krijg je niet te zien. Misschien wat saai om naar te kijken, maar meeslepend in de dagelijkse sleur. Met weinig woorden weet regisseuse Nanouk Leopold toch tegelijkertijd medelijden met vader en begrip voor Helmer op te wekken. De ongemakkelijke stiltes lijken opeens de jouwe, pa’s verdrietige blik lijkt van je eigen vader.

Het is knap hoe voelbaar de eenzaamheid wordt gemaakt. Helmer onderdrukt zijn meeste emoties en doet zich uitgevlakt en monotoon voor. Maar hierdoor leer je als kijker nooit zijn psyche kennen, waardoor veel ontwikkelingen aan je voorbij gaan. De homoseksualiteit en de relatie met zijn vader worden zó weinig besproken dat het moeilijk is hier vat op te krijgen. Een mooi en realistisch verhaal voor de geduldige kijker, maar voor de rest te ontoegankelijk. Het is niet alleen boven, maar overal iets te stil.

Alexandra Hoff

Waardering: 3

Bioscooprelease: 25 april 2013
DVD-release: 2 september 2013