Breezy (1973)

Regie: Clint Eastwood | 108 minuten | drama, romantiek | Acteurs: William Holden, Kay Lenz, Roger C. Carmel, Marj Dusay, Joan Hotchkis, Jamie Smith-Jackson, Norman Bartold, Lynn Borden, Shelley Morrison, Dennis Olivieri, Eugene Peterson, Lew Brown, Richard Bull, Johnnie Collins III, Don Diamond, Scott Holden, Sandy Kenyon, Jack Kosslyn, Mary Munday, Frances Stevenson, Buck Young, Priscilla Morrill, Earle the dog, Clint Eastwood, Earl Rivard    

Naarmate de jaren beginnen te tellen, lijkt Clint Eastwood (1930) alleen maar betere films te maken. De acteur die wereldfaam verwierf met de rol als Man with No Name leerde het regisseursvak van de twee meesters Sergio Leone en Don Siegel, met wie hij regelmatig samenwerkte tot aan zijn speelfilmregiedebuut, de thriller ‘Play Misty for Me’ (1971) dat werd gevolgd door de western ‘High Plains Drifter’ (1973). Films die alleen al op grond van Eastwoods sterrenstatus eenvoudig een distributeur vonden. Pas (veel) later zou hij met meesterwerken als ‘The Outlaw Josey Wales’ (1976), ‘Unforgiven’ (1992), ‘Mystic River’ (2003) en ‘Million Dollar Baby’ (2004) definitief zijn stempel drukken op het vak. Eén van Eastwoods minst bekende films is ‘Breezy’ (1973), door hem zelf vaak aangeduid als een van zijn persoonlijke favorieten. Zoals de naam al doet vermoeden is dit een lichtvoetig verhaal over twee tegenpolen die de liefde bij elkaar vinden. Eastwoods regie en het acteerwerk van hoofdrolspeler William Holden maken ‘Breezy’ zeker een kijkje waard.

De film draait om de jonge Breezy (Kay Lenz), die een zwervend bestaan leidt in het California van begin jaren zeventig. Ze kijkt met een open en liefdevolle blik de wereld in, maar blijkt zeker niet op haar mondje gevallen. Dat blijkt wel wanneer een oudere man die haar een lift aanbiedt, haar onzedelijk probeert te betasten. Breezy vlucht de auto uit en belandt op het woonerf van Frank Harmon (William Holden), een veel oudere, gescheiden makelaar die zich nog het best laat beschrijven als een lusteloze en cynische mopperkont, die zijn geloof in de liefde al lang en breed kwijt is. Aanvankelijk moet hij niets van haar hebben en wil hij haar zelfs geen lift geven, maar de brutale Breezy weet toch zijn leven binnen te dringen en wat van haar positieve energie op hem over te brengen. Hoewel hun leeftijdsverschil aanzienlijk is – zij heeft net eindexamen gedaan, terwijl hij de vijftig inmiddels gepasseerd is – vallen ze toch voor elkaar. Is dit echte liefde? Het lijkt erop. Frank lijkt eindelijk gevonden te hebben wat hij al die tijd miste. Maar jaloerse blikken en zure opmerkingen van zijn vrienden zaaien de nodige twijfels.

Een onmogelijke liefde is een fijn onderwerp voor een film. Vooral als je de twee geliefden ook nog symbool laat staan voor maatschappelijke stromingen. Breezy vertegenwoordigt de jonge generatie: losbandig, opportunistisch, vrijmoedig en altijd op zoek. Frank symboliseert de gevestigde orde: verbitterd, stug, degelijk en conservatief. In ‘Breezy’ laat Eastwood zien dat die twee stromingen wel degelijk samen kunnen gaan, en elkaar kunnen verrijken, al zijn er wel wat obstakels te overwinnen. De regisseur richt zijn pijlen dan met name op Frank, die al jaren met zijn kop in het zand heeft geleefd en dankzij de ontmoeting met een opmerkelijke jonge vrouw eindelijk zijn ogen weer durft te openen. Dankzij gesprekken met zijn vroegere geliefde Betty (Marj Dusay) en zijn beste vriend en collega Bob (Roger C. Carmel) ontdekt hij wat al die jaren ontbrak in zijn leven, waar zijn frustraties op gebaseerd zijn. De ontmoeting in een restaurant tussen Frank en Breezy en Franks ex-vrouw Paula (Joan Hotchkis) zijn pijnlijk confronterend en leggen de vinger precies op de juiste plek.

Veel jonge actrices – onder wie Tuesday Weld, Lauren Hutton en Eastwoods (latere) geliefde Sondra Locke – waren in beeld voor de rol van Breezy, maar het was de onbekende, pas twintigjarige Kay Lenz die er met de titelrol vandoor ging. Zij speelt heel natuurlijk; als je niet beter zou weten, denk je dat ze zichzelf speelt. William Holden is, ook op latere leeftijd, een fascinerende figuur. Hoewel hij vanwege zijn aantrekkelijke voorkomen vaak gecast werd als de romantische held, kwam hij in karakterrollen eigenlijk veel beter tot zijn recht. Zeker op latere leeftijd, toen fictie en werkelijkheid steeds dichter naar elkaar toe kropen. Complexe rollen als Frank Harmon geven een inkijkje in Holden eigen leven: hij werd fysiek en emotioneel gesloopt door zijn alcoholisme, zijn ontrouw (onder anderen Audrey Hepburn en Grace Kelly behoorden tot zijn veroveringen) en zijn onzekerheid ten aanzien van zijn acteerwerk. De diepe droefheid, onzekerheid en zelfverachting die hij zelf voelde, komt duidelijk terug in de rol van Frank Harmon. Clint Eastwood (die nog in een piepkleine cameo voorbijkomt) houdt de sfeer luchtig, maar legt alle onderliggende tragiek in zijn mannelijke hoofdrolspeler.

‘Breezy’ is een charmant filmpje dat eigenlijk totaal niet aansluit bij het overige werk van Eastwood – waarin actie veelal de boventoon voert – maar des te meer de veelzijdigheid van dit multitalent onderstreept. Aan de oppervlakte komt het allemaal vrij luchtig over, maar vergis je niet: in de personages – en dan vooral in Frank Harmon – gaat een zee aan tragiek schuil. De casting van William Holden had haast niet beter gekund. Thema’s als relaties, onzekerheid, ontevredenheid en angst om ouder te worden op vakkundige wijze aangesneden. Jammer alleen van die vreselijk oubollige soundtrack!

Patricia Smagge