Brieven aan Vincent (2023)

Regie: Hannah van Tassel | 25 minuten | documentaire

Op 8 mei 1889 nam Vincent van Gogh vrijwillig intrek in het psychiatrisch ziekenhuis Saint-Paul-de-Mausole in Saint-Rémy-de-Provence. Hij verbleef er een jaar en dit bleek naderhand zijn meest productieve periode. Naast dat de plaats inmiddels een toeristische trekpleister is geworden voor Van Gogh-fans, heeft het ziekenhuis nog altijd dezelfde functie. Nederlandse filmmaakster Hannah van Tassel zoomt met haar korte documentaire ‘Brieven aan Vincent’, gemaakt in het kader van het jaarlijkse project Teledoc Campus, in op een aantal vrouwelijke patiënten die er momenteel behandeld worden.

Vincent schreef in het ziekenhuis brieven aan onder andere zijn broer Theo. De vrouwen voor de camera schrijven brieven aan Vincent en stukje bij beetje leren we zo wat zijn kunst hen doet. Sommigen geven aan zijn aanwezigheid nog te voelen. Dat is niet zo gek, de tijd lijkt in het in de 11e eeuw gebouwde klooster stil te hebben gestaan. Daarnaast hangen er talloze reproducties van zijn werk. Het gebouw en de tuinen erom heen vormden een inspiratiebron voor de wereldberoemde schilder – in zijn betere periodes gedurende het jaar van zijn verblijf.

‘Brieven aan Vincent’ is een documentaire, waarin geen vragen worden gesteld of conclusies worden getrokken. Het is een beschouwende film, die rustig de tijd neemt om de vrouwen hun brieven voor te laten lezen en dit te ondersteunen met beelden van de brievenschrijfsters vanuit verschillende gezichtspunten. Sommige brieven zijn bijna gedichten, zo poëtisch worden de gevoelens verwoord. Dat er zich onder de bewoners van het psychiatrisch ziekenhuis ook talentvolle kunstenaars bevinden, wordt ook duidelijk door deze documentaire. Slechts een enkele keer raakt een patiënte zichtbaar geëmotioneerd, achtergrondinformatie geeft ‘Brieven aan Vincent’ niet, maar dat deze mensen met zichzelf in de knoop zitten mag duidelijk zijn.

Het doel van deze documentaire is niet helemaal duidelijk. Schrijven de vrouwen deze brieven in opdracht van de filmmaakster of is dit een gebruikelijk onderdeel van de therapie? ‘Brieven aan Vincent’ geeft daarom niet veel meer dan de boodschap dat kunst troost biedt – of je er nu naar kijkt of het zelf beoefent. En wie schrijft, die blijft, ook dat is het motto. En misschien is dat precies genoeg.

Monica Meijer

Waardering: 3

Speciale vertoning: Nederlands Film Festival 2023
Uitzending: 2 oktober 2023, NTR