Broers (2017)

Regie: Bram Schouw | 101 minuten | avontuur, drama | Acteurs: Jonas Smulders, Niels Gomperts, Christa Théret, Dragan Bakema, Patrick Descamps, Grégory Gatignol, Tim Linde, Hugo Maerten, Rufus, Tim Schouten, Hanna van Vliet

Jonas Smulders deed auditie voor de toneelschool van Amsterdam én die van Maastricht, maar werd bij beide in de laatste ronde afgewezen. Desondanks timmert de talentvolle Amsterdammer hard aan de weg. Zo won hij op slechts 21-jarige leeftijd al een Gouden Kalf voor beste acteur in een televisiedrama voor de One Night Stand-film ‘Geen koningen in ons bloed’ (2015), waarin hij een jongen speelt die samen met zijn zusje in verschillende jeugdinrichtingen terechtkomt en daar moet zien te overleven. Smulders werd – en wordt in veel van zijn films – geprezen om zijn natuurlijke performance en de manier waarop hij zijn personages diepte weet te geven. Verschijnt hij in beeld, dan trekt hij zonder enige moeite de aandacht naar zich toe. Ook als hij verder niets bijzonders doet of zegt. In ‘Broers’ (2017), het speelfilmdebuut van regisseur Bram Schouw, is Smulders Lukas, de timide jongere broer van de door Niels Gomperts gespeelde, impulsieve Alexander. Lukas kijkt op tegen zijn broer, die alle aandacht trekt. Alexander zoekt de grenzen op, om te voelen dat hij leeft. Lukas is in alles zijn tegenpool, maar adoreert zijn broer. Ja, ook al is die soms een egocentrische klootzak die er geen moment bij stilstaat dat hij met zijn roekeloze ongeremde gedrag anderen in gevaar kan brengen of kan kwetsen.

We leren de broers kennen op een cruciaal moment. Alexander heeft besloten met de noorderzon te vertrekken en loopt in de late uurtjes over de vluchtstrook langs de A10, op zoek naar een lift. Lukas holt achter hem aan; enerzijds voelt hij boosheid en verwarring, anderzijds wordt hij er als een magneet door aangetrokken om samen met Alexander in die vrachtwagen naar het zuiden te vertrekken. Of hij instapt, zien we pas later. Want ‘Broers’ volgt niet per se een chronologische volgorde. Eerst schetsen Schouw en scenarioschrijver Marcel Rooijaards de karakters van beide jongens. Waar Alexander letterlijk op de rand op het dak van een flatgebouw gaat staan, durft Lukas pas na lang aandringen over het richeltje te stappen. Braaf wacht hij dagenlang op zijn broer, bij wie de nieuwbakken student Natuurkunde in de studentenflat logeert, maar Alexander zet graag de bloemetjes buiten. Lukas bekijkt hem vol bewondering. Waar Alexander gaat, gaan deuren open die doorgaans voor Lukas gesloten blijven. En dus hobbelt hij als een schaduw achter zijn grote broer aan. Dus ook als die besluit de boel in Nederland achter zich te laten en naar het zuiden te liften. Ze komen terecht in een Frans gehucht, waar een dorpsfeest gaande is. Lukas ontmoet er een leuk meisje (Christa Theret), met wie hij een klik denkt te hebben. Maar zodra zij hem de kans geeft haar te zoenen, durft hij niet. Een dag later grijpt Alexander zijn kans wel. Lukas is zo verbolgen over het verraad van zijn broer, dat hij kwaad terugkeert naar Nederland. Hij pakt zijn studie weer op, probeert zich los te schudden van de invloed van zijn broer. Dat lijkt hem aardig te lukken, tot hij op een dag een verontrustend telefoontje krijgt…

Schouw en Rooijaards maakten in 2012 de korte film ‘Sevilla’, die grote parallellen heeft met ‘Broers’. Ook in die film staan twee broers, een meisje, een lange reis en het noodlot centraal. Het thema broederschap – en de bijbehorende subthema’s rivaliteit, identiteit en vriendschap – lijkt de filmmakers te fascineren. De broers in ‘Broers’ zijn boeiende karakters. De fatalistische Alexander, die zich niet zelden gedraagt als een klootzak, leeft zo intens dat hij vergeet dat hij met anderen te maken heeft, mensen die om hem geven. Lijnrecht daar tegenover staat Lukas, die zijn identiteit louter lijkt te ontlenen aan het feit dat hij ‘de broer van’ is en daar negen van de tien keer genoegen mee neemt. Gomperts en Smulders gaan compleet op in hun rollen en zijn perfect gecast. Hun samenspel en wisselwerking is met afstand het meest fascinerende aan deze film. Zodra het noodlot toeslaat en de broers uiteen worden gedreven, begint een intense periode van rouwverwerking die de angel en het tempo uit het verhaal haalt. Verstilde scènes in een overigens prachtig winters landschap; we begrijpen wat Schouw ermee wil zeggen, maar hij neemt er meer tijd voor dan noodzakelijk is. Gelukkig is daar Smulders, die ons zonder enige moeite weet te boeien, ook als het verhaal wat inzakt. ‘Broers’ is een fascinerende karakterstudie over broederschap, die dankzij uitstekend acteerwerk van zowel Gomperts als Smulders ook op minder krachtige momenten feilloos overeind blijft.

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 1 juni 2017
DVD-release: 11 oktober 2017