Broos (1997)
Regie: Mijke de Jong | 80 minuten | drama | Acteurs: Marnie Blok, Lieneke le Roux, Maartje Nevejan, Leonoor Pauw, Adelheid Roosen
Breng vijf uiteenlopende mensen samen in één kamer en dat zou genoeg conflict moeten opleveren voor een goed verhaal. In de filmgeschiedenis is het een beproefd gegeven. ‘Broos’ weet dat onderwerp leuk uit te bouwen door niet zomaar vijf mensen samen te brengen, het zijn zussen die hier voor de confrontaties moeten zorgen. Verbonden door hun ouders, verschillend in doen en laten. Een ruzie kan dan niet lang uitblijven. Net zomin als een familiegeheim, dat al langere tijd als splijtzwam een wig tussen de vrouwen drijft. Als één van de fijn ook nog hoogzwanger is, komen al hun herinneringen aan hun eigen kindertijd bovendrijven.
‘Broos’ brengt Marnie Blok, Maartje Nevejan, Leonoor Pauw, Adelheid Roosen en Lieneke le Roux weer samen in een bewerking van de voorstelling die de vijf dames eerder in het theater hielden. Dat doen ze op een aangename wijze, ieder met hun eigen karakter. Dat komt mede door de zelfbewuste manier van filmen en verhalen. In de gehele film zijn de vrouwen met een home video in de weer. De bedoeling is om een boodschap in te spreken voor hun ouders, die hun veertigjarig huwelijk vieren. Uiteindelijk gaat het niet zozeer om die boodschap, maar is het een mooie manier om de verschillen tussen de hoofdpersonages te benadrukken. De rommelige esthetiek is daardoor ook authentiek. Vele gezinnen zullen hen op deze wijze zijn voorgegaan.
Dat documentaire, niet gestroomlijnde karakter blijft voor de rest van de film gehandhaafd. Niet alleen krijgt de camera daardoor toegang tot de karakters, het maakt zelf ook deel uit van de film. Alsof de toeschouwer zelf aanwezig is in het zomerhuis van dienst. Hoewel het enigszins filmisch theater blijft, maakt het de herkenbaarheid wederom groot. Dat komt ook doordat de personages vooral zichzelf zijn. Hun rollen worden niet gespeeld, maar met ironische humor ondergaan. De interactie, door hun verschillende persoonlijkheden,komt heerlijk uit de verf. Vaak hoeft dat niet met grote gebaren te gebeuren, maar blijft het klein. Juist daarin schuilt de kracht van ‘Broos’. In het conflict wordt het daardoor weer mogelijk om gemeenschappelijke toenadering zoeken. Dat idee wordt knap uitgewerkt.
Daartegenover staan enkele scènes die zodanig geënsceneerd en gemonteerd overkomen, dat de film in zijn totaal wisselvallig kan overkomen. De onenigheid ligt al vast in de personages, maar toch moeten er van boven af nog extra conflicterende situaties op hun worden neergestrooid. Uiteindelijk overkomt je als toeschouwer het gevoel toch naar een gemaakte structuur te kijken. ‘Broos’ heeft de situaties nodig om de personages voor zich te laten spreken. Dat is jammer.
Uiteindelijk weten de vijf actrices alle gebeurtenissen overtuigend te brengen. Tijdens het Nederlands Film Festival van 1997 werden alle vijf actrices terecht gelauwerd met het Gouden Kalf voor Beste Actrice, een unicum. In 2014 verscheen het vervolg ‘Brozer’. Een deels non-fictieve film die de onderlinge verhoudingen verder op scherp zou stellen, als gevolg van de terminale kanker van Leonoor Pauw. ‘Broos’ kan worden gezien als een fijne proloog op dat zeer bijzondere document.
Wouter Los
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 18 september 1997
DVD-release: 2 oktober 2014