Budrus (2009)

Regie: Julia Bacha | 75 minuten | documentaire

In 2002 begon Israël met het bouwen van een afscheidingsmuur door de Westelijke Jordaanoever. Daarbij werd nauwelijks gekeken naar de ‘officiële’ grenzen: de muur werd dwars door Palestijnse dorpen gebouwd. In Budrus, een dorpje op ongeveer dertig kilometer van Ramallah met ongeveer 1.500 inwoners, was men niet blij met de Israëlische plannen. De muur zou het dorp namelijk afscheiden van 3.000 olijfbomen – niet alleen een cruciale inkomstenbron voor de bewoners, maar ook cultuurhistorisch erfgoed. Bovendien was de muur dwars door de begraafplaats gepland. De Israëli’s wilden ordinair landjepik plegen. De mensen van Budrus pikten dat niet en onder aanvoering van activist Ayed Morrar besloten ze voor zichzelf op te komen. Op een vreedzame, wapenloze wijze.

Julia Bacha volgde Morrar en zijn dorpsgenoten tijdens hun geweldloze strijd. Naar aanleiding van de gebeurtenissen maakte ze de documentaire ‘Budrus’ (2009). Morrar, die als strijder namens de Palestijnse verzetsbeweging Fatah al vijf gevangenisstraffen achter de rug heeft, besluit dat een vreedzaam protest deze keer de beste manier is om zijn gebied te verdedigen. Zijn onvermoeibare inzet werkt aanstekelijk en al gauw sluiten de mannen van het dorp zich bij hem aan. Ook de vrouwen willen hun steentje bijdragen en onder leiding van Ayeds vijftienjarige dochter Iltezam komen ook zij in opstand tegen de bulldozers waarmee Israëlische soldaten hun land willen verwoesten. Al gauw sluiten ook buitenlandse sympathisanten zich aan bij het vreedzame protest. Zelfs vredesactivisten uit Israel melden zich, waardoor een unieke situatie van verbroedering ontstaat: Israëliërs en Palestijnen strijden met elkaar voor hetzelfde doel.

Het protest in Budrus vindt navolging in naburige dorpen als Bil’in, Nabi Saleh en Sheikh Jarrah in Oost-Jerusalem. De weerstand van de Palestijnse dorpelingen heeft uiteindelijk tot gevolg dat de Israeli’s uiteindelijk – na bijna een jaar van verzet – toch de grens van hun scheidingsmuur hebben verplaatst en de grenzen van de Palestijnse dorpen respecteerden. Even dreigt de strijd uit de hand te lopen. Maar onder aanvoering van Ayed weten de inwoners van Budrus elkaar te bedaren. Regisseur Julia Bacha mengt zich midden in de strijd. Ze zit letterlijk bovenop Morrar en de andere demonstranten, dankzij de handheld camera wordt het gevoel dat je er zelf tussen staat nog versterkt. Hoewel Bacha’s sympathie duidelijk bij de Palestijnse vredesactivisten (en hun sympathisanten) ligt, laat ze ook enkele Israëlische soldaten aan het woord. Ze treedt hen met respect tegemoet en laat iedereen in zijn waarde.

‘Budrus’ is een documentaire die hoop biedt, het sterkt het geloof dat het misschien toch goed zou kunnen komen in het slepende Palestijns-Israëlische conflict. Niet alleen omdat de film toont dat Palestijnen en Israeli’s zij aan zij kunnen strijden, maar ook omdat het hier een geweldloos protest betreft. Bloedvergieten is niet nodig. Natuurlijk zijn de gebeurtenissen in Budrus een druppel op een gloeiende plaat, het langdurige conflict tussen de Israeli’s en de Palestijnen is immers enorm complex en veelomvattend. Maar de positieve energie die van mensen als Ayed Morrar uitgaat, is krachtiger dan menigeen denkt.

Patricia Smagge