Buiten is het feest (2020)

Recensie Buiten is het feest CinemagazineRegie: Jelle Nesna | 95 minuten | drama | Acteurs: Abbey Hoes, Georgina Verbaan, Eelco Smits, Michael Muller, Pleun Nijhuis, Roosmarijn van der Hoek, Jip van den Dool, Juna de Leeuw, Romy Gevers, Camelia Ray, Jashayra Oehlers, Mehrnoush Rahmani, Lottie Hellingman, Betty Schuurman, Elisabeth Hesemans, Rivka de Leon, Alexander Elmecky

Arthur Japin kennen we vooral van zijn boeken met een historische of autobiografische inslag. ‘De zwarte met het witte hart’ bijvoorbeeld, over twee Ghanese prinsjes die in de negentiende eeuw naar Nederland werden gehaald en als Hollanders werden opgevoed. ‘Een schitterend gebrek’ is dan weer het relaas van Lucia, de eerste geliefde van vrouwenversierder Giacomo Casanova. Zijn eerste echte roman verscheen in 2012: ‘Maar buiten is het feest’. Helemaal fictief is het verhaal van de beroemde zangeres die een rechtszaak aanspant om een jong meisje uit handen van een verkrachter te houden, maar daarmee tevens aangrijpende geheimen uit haar eigen verleden dreigt openbaar te maken niet. Japin liet zich inspireren door het levensverhaal van theaterdiva Karin Bloemen, die in haar jeugd jarenlang werd misbruikt door haar stiefvader. Ook haar zus werd slachtoffer. In 2019 schreef La Bloemen haar eigen biografie, ‘Mijn ware verhaal’, maar Japins roman vertoont treffende gelijkenissen, maar is volgens de schrijver volledig fictief. In de promotie rond de filmversie van Japins boek, ‘Buiten is het feest’ (2020) laat Bloemen zich echter wel regelmatig zien, omdat ze benadrukt dat elke gelegenheid om de verschrikkingen van seksueel misbruik en huiselijk geweld aan de kaak te stellen aangegrepen moet worden. “Praat erover. Praten kan je redden. Want als je niet praat, bescherm je de dader. Geheimen vreten je op.”

Kracht en hoop creëren voor jonge vrouwen, dat is wat producent Reinier Selen, scenarioschrijfster Karen van Holst Pellekaan en regisseur Jelle Nesna met hun film willen. In ‘Buiten is het feest’ maken we kennis met Sonne (Abbey Hoes), een mid-twintiger die een succesvolle carrière als singer-songwriter heeft. Haar leven staat plotseling op zijn kop als ze een telefoontje krijgt dat haar oudere zus Hannah is overleden. Hoe, wat en waar wordt niet duidelijk, alleen dat Sonne nu de voogd is van Hannahs twaalfjarige dochter Lotte (Roosmarijn van der Hoek). Dat haar vader Kees (Eelco Smits) de voogdij ook opeist – en daar in principe als biologische vader van het meisje natuurlijk ook recht op heeft – rakelt een hoop onverwerkt verdriet uit het verleden op. Sonne wil kosten wat het kost voorkomen dat Kees ook maar in de buurt komt van haar nichtje. Via flashbacks (die overigens niet altijd even duidelijk als zodanig zijn afgebakend, dus blijf goed opletten) zien we dat Kees ooit door een straalverliefde moeder van Hannah en Sonne (Georgina Verbaan) in huis werd gehaald, maar al snel zijn aandacht verlegde van moeder naar puberdochters. En nu is Sonne bang dat ook haar nichtje Lotte ten prooi zal vallen aan deze kinderverkrachter. We zien hoe Kees eerst Hannah (Juna de Leeuw) inpalmt met extra aandacht, cadeautjes en complimentjes en dat hij zijn aandacht verlegt naar Sonne, toen nog Willemke (Pleun Nijhuis) geheten, als het met Hannah niet ‘spannend’ genoeg meer voor hem is. Kees heeft nooit hoeven boeten voor zijn daden omdat de vrouwen van het gezin al die jaren gezwegen hebben.

Waar in een roman uitgebreid de gedachteroerselen van de hoofdpersoon kunnen worden uitgediept, biedt film daar minder ruimte voor. De makers van ‘Buiten is het feest’ laten hun personages echter wel veelvuldig zwijgen en voor zich uit staren. Opmerkelijk genoeg werkt dat bij het ene personage beter dan bij het andere. Verbaan maakt van de moeder een verbitterd en door het leven getekende vrouw, achter wiens grauwe, holle blik een onmetelijk schuldgevoel schuilgaat. Omdat ze zelf ook niet lijkt te weten waarom ze nooit heeft ingegrepen en haar dochters niet kon beschermen, zwijgt ze liever. Wat gaat er in haar gedachten schuil? Verbaan is een actrice die alleen maar beter lijkt te worden naarmate ze ouder wordt, al valt natuurlijk de keuze voor de 41-jarige Verbaan als moeder van de krap vijftien jaar jongere Hoes natuurlijk te betwisten, zeker als je bedenkt dat Hannah zelfs nog iets ouder is dan Sonne. In een cast vol jonge meiden, die niet allemaal even sterk voor de dag komen, valt de ervaring van Verbaan, die overtuigend een gebroken vrouw neerzet, op. Het zwijgen van Hoes komt beduidend minder hard binnen, en dan heeft ze ook nog een reeks niet al te overtuigende songteksten om op te lepelen, die haar diepste gevoelens zouden moeten weerspiegelen, maar helaas hun doel jammerlijk missen. De al eerder aangestipte constante wisseling van verleden en heden had best wat scherper aangezet mogen worden, bijvoorbeeld met een stilistisch trucje. Wat het extra verwarrend maakt zijn de complexe familieverbanden die niet direct helder zijn. De vele, soms nog piepjonge actrices zijn daardoor aanvankelijk lastig uit elkaar te houden.

Tussen al die vrouwen is Eelco Smits een overtuigende wolf in schaapskleren. Nesna toont slechts een enkele keer expliciet hoe stiefvader Kees zich vergrijpt aan de jonge dochters van zijn vrouw. Momenten die een heftige impact zouden moeten hebben op de kijker, maar die net niet helemaal op de juiste manier uitpakken. Natuurlijk is dit thema urgent en moet dit verhaal verteld worden. Maar de impact van het misbruik wordt nooit invoelbaar gemaakt, terwijl dat hoogstwaarschijnlijk wel de intentie moet zijn geweest van de makers. Een subtielere aanpak die de kijker in de hoofden van de personages laat kruipen, zoals in de roman van Arthur Japin, was ongetwijfeld veel harder binnengekomen. Nu blijven we hangen in oppervlakkigheid door te afstandelijke personages, een gebrek aan emotie en een verwarrend scenario. Gelukkig maar dat Verbaan ons weet te fascineren als de moeder die niet eens een naam heeft gekregen van de schrijvers, maar wel als enige aantoont wat voor een emotioneel verscheurende doorslag schuldgevoelens rond kindermisbruik kunnen hebben op iedereen die erbij betrokken is.

Patricia Smagge

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 22 oktober 2020
DVD-release: 24 februari 2021