Bumblefuck, USA (2011)

Regie: Aaron Douglas Johnston | 90 minuten | drama | Acteurs: Heidi M. Sallows, Cat Smits, John Watkins

Na de zelfmoord van zijn neef Matthew wilde Aaron Douglas Johnson graag een statement maken. De 25-jarige Matthew beroofde zichzelf enkele jaren geleden van het leven, kort nadat hij uit de kast was gekomen. Johnson, die indertijd studeerde aan de filmacademie in Amsterdam, besloot zijn debuutfilm op te dragen aan zijn neef. Hij wilde laten zien waar homo’s en lesbiennes uit provinciaal Amerika tegenaan lopen als ze voor hun geaardheid uit durven komen. Met een grotendeels Nederlandse crew ging hij aan de slag. Het resultaat, ‘Bumblefuck, USA’ (2011), houdt het midden tussen een speelfilm en een documentaire. Het centrale fictieve plot, rond de Nederlandse studente Alexa (Cat Smits) die naar Iowa trekt om een film te maken, is namelijk gelardeerd met intieme vraaggesprekken met verschillende jonge homo’s en lesbiennes, waarvan een aantal de tragische Matthew gekend hebben.

Doordat Johnson twee verschillende stijlen samenvoegt, lijkt het er soms op alsof hij twee films ineen heeft gemaakt. Films die elkaar weliswaar aanvullen maar apart van elkaar wellicht meer impact zouden hebben. Stralend middelpunt in ‘Bumblefuck, USA’ is Alexa, een jonge, frisse blondine met een open uitstraling, die na de tragische dood van haar goede vriend Matt (waar de twee elkaar precies van kenden wordt niet duidelijk) besluit uit te zoeken met welke vooroordelen homo’s en lesbiennes in landelijk Iowa te maken hebben als ze uit de kast komen. Alexa zelf blijft, hoewel ze in vrijwel elke scène te zien is, lange tijd een groot enigma. Ze treedt iedereen open tegemoet, fladdert en flirt en durft – heel Hollands – directe vragen te stellen, maar zelf laat ze eigenlijk nooit het achterste van haar tong zien. Zonder dat ze erbij stilstaat, intrigeert ze iedereen die ze tegenkomt. Haar huisbaas Lucas (John Watkins) bijvoorbeeld, een een eenzame veertiger die zich het hoofd op hol laat brengen door deze vrijpostige buitenlandse studente, en de jongen die het gras rond de begraafplaats bijhoudt (Ryan Gourley), die zelfs eenmalig bij haar in bed belandt.

De enige die gevoelens bij Alexa weet op te wekken is echter Jennifer (Heidi M. Sallows), een volgetatoëerde kunstenares van begin dertig die er geen geheim van maakt dat ze op vrouwen valt. Na een nacht doorzakken in de plaatselijke discotheek, wordt Alexa wakker in háár bed. Hoewel Jennifer zich zonder enige twijfel tot haar voelt aangetrokken, houdt ze aanvankelijk wijselijk de boot af. Want wie zegt dat dit meisje op een vrouw zou kunnen vallen? Naarmate de twee vrouwen meer met elkaar optrekken, lijkt er iets op te bloeien. Alexa ontdekt zichzelf en haar eigen seksualiteit, maar haar wispelturigheid, haar niet altijd even doordachtzame handelen en haar neiging vooral aan zichzelf te denken zitten haar in de weg. Al is ze zich er zelf misschien niet eens van bewust wat ze bij anderen los weet te maken.

Waar het weinig moeite kost om mee te leven met de openhartige en integere homo’s en lesbiennes die Alexa voor haar camera haalt – en die dus hun échte eigen verhaal vertellen – is het lastig om enige sympathie op te brengen voor de hoofdrolspeelster zelf. Ze heeft natuurlijk een flinke dosis charisma en komt heel naturel over, maar de manier waarop ze speelt met de gevoelens van anderen verdient niet bepaald de schoonheidsprijs (al is er een scène waarin je niet anders kunt dan met haar meeleven). ‘Bumblefuck, USA’ is vanwege zijn experimentele opzet origineel te noemen, maar niet vanwege zijn thematische aanpak. Want in feite is dit – als de interviews tussendoor niet meetelt – een vrij standaard verhaal over ontluikende homoseksualiteit en coming of age. Met allerlei vragen die na de laatste scènes opborrelen, bijvoorbeeld over Matthew en de reden waarom hij zelfmoord heeft gepleegd, blijf je zitten. Het feit dat ‘Bumblefuck, USA’ een heel persoonlijk, intiem document is van de regisseur, die zijn debuutfilm met veel liefde en passie en slechts minimale middelen gemaakt heeft, laat de balans toch naar de positieve kant uitslaan.

Patricia Smagge

‘Bumblefuck, USA’ verschijnt donderdag 13 september 2012 op DVD en is vanaf diezelfde datum te huur.