Burden of Peace (2014)

Regie: Joey Boink, Sander Wirken | 77 minuten | documentaire

Claudia Paz y Paz is een dankbaar personage voor een documentaire. Welbespraakt en volkomen zichzelf, terwijl haar leven tijdens het maken in een spannende fase verkeert. Wat heet: zij is de eerste procureur-generaal in Guatemala die werk maakt van de wandaden van de militaire junta tijdens de burgeroorlog in de jaren tachtig, terwijl een ex-militair tot president dreigt te worden gekozen.

Onder leiding van Paz y Paz wist het OM in Guatemala het aantal onopgeloste moorden zelfs terug te dringen van 99 tot 70%. Deze vrouw werd in 2013 – het jaar van Malala – genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede.  Jammer dat je de achtergronden van de Guatemalteekse politieke geschiedenis even moet googelen om ‘Burden of Peace’ goed te begrijpen; zelfs een behoorlijke introductie van Paz y Paz voor de leek zit er niet in.

Wie door de summiere context in het begin van de docu heenkijkt, ziet echter snel de kwaliteiten van deze Nederlandse productie, geregisseerd door de jonge politicologen Joey Boink en Sander Wirken. Dit is geen harde politieke documentaire vol platitudes over mensenrechten, maar het naakte verwordingsproces van een goed mens in zware omstandigheden. ‘Burden of Peace’ is overduidelijk het resultaat van wederzijds vertrouwen.

Schrijnend is de gelatenheid van Paz y Paz ten opzichte van de groeipijnen van de democratie; in de sfeertekening – bijvoorbeeld tijdens het filmen in en om de rechtszaal – tonen Boink en Wirken zich dan weer energiek, met gevoel voor timing en liefde voor het land. Zij reisden telkens af naar Guatemala wanneer er ontwikkelingen waren, zoals het spraakmakende genocideproces tegen oud-juntaleider Rios Montt, en de verkiezing van Paz y Paz’ opponent Otto Perez Molina tot president.

De cynische ontwikkelingen die daarop volgen, onder andere met betrekking tot de carrière van Paz y Paz als hoofd van het OM , laten zich raden. De makers van deze politieke docu weten echter een eigen draai aan het genre te geven, doordat zij de puurheid van hun hoofdonderwerp centraal stellen én weten te behouden. Dat is tevens de verdienste van Paz y Paz, wier nederigheid zo messiaans is dat je het bijna niet kunt geloven. En toch doe je het als kijker.

Jan-Kees Verschuure

‘Burden of Peace’ draait in mei 2015 in de filmtheaters, in het kader van Movies that Matter On Tour.