But Still – Doch (2006)

Regie: Erwin Michelberger, Oleg Tcherny | 79 minuten | documentaire | Met: Sylvia Faust, Berthold Grave, Christian Hempel, Christiane Kant, Thekla Stewen, Marcel Weickart    

Gilles de la Tourette – de ziekte, niet de persoon – kennen we allemaal wel via de vaak grappige representaties ervan in de media: mensen die ineens ‘vieze woorden’ gaan roepen of maar niet kunnen stoppen hun hoofd heen en weer te schudden. Voor de mensen die Tourette hebben is het allemaal een stuk minder grappig, ze stuiten op veel onbegrip doordat hun stoornis er voornamelijk uit bestaat te doen en te zeggen wat binnen onze maatschappij ongepast is.

Michelberger en Tcherny proberen met ‘But Still’ een intiem en eerlijk beeld te geven van een zestal mensen met Tourette, drie vrouwen en drie mannen: Christiane, Thekla, Sylvia, Berthold, Christian en Marcel. In verschillende jaren hebben ze deze groep gefilmd in de idyllische omgeving van een bos met een weids veld. In deze omgeving, verwijderd van de regels en restricties van de samenleving kunnen ze zichzelf zijn zonder angsten. Zoals een van de mannen vertelt over zijn confrontatie met een bejaarde meneer die zijn tics niet begreep: hij zei tegen me ‘ga naar het bos als je wilt schreeuwen’. Veel geschreeuwd wordt er niet in ‘But Still’, wel heel erg veel gepraat, met de nodige onderbrekingen door gescheld en andere geluidsuitstotingen. De gesprekken zijn voor de buitenstaander die de kijker is niet altijd even goed te volgen. Toch komen er interessante discussies op gang die soms ontaarden in ruzies, vooral als het over de Grote Onderwerpen als geloof en dood/leven na de dood gaat. Rode draad is echter de worsteling met de stoornis, hier komen de gesprekken steeds op terug. De gelovige man probeert een positieve draai aan de ziekte te geven, hij wil er betekenis in zien. Hij benadrukt de impulsiviteit, het direct uiten van impulsen. Echter, zoals al deze mensen heeft ook hij er moeite mee dat dit geen gekozen impulsiviteit is, dat de tics niet naar eigen believen opgeroepen en onderdrukt kunnen worden.

De worsteling met Tourette is een interessant uitgangspunt en Michelberger en Tcherny brengen het op een oprechte en nauwkeurige manier in beeld. Toch komt na zo’n half uur luisteren naar gesprekken de vraag naar boven ‘hoe lang gaat dit nog door?’. Er is geen narratieve structuur gegeven aan de film, zelfs de jaartallen volgen elkaar niet chronologisch op. Het enige wat er is zijn de gesprekken in het bos, terwijl je ook graag een beeld zou krijgen van het dagelijks leven van deze mensen in plaats van nog een keer hun mening over liefde en religie. Michelberger en Tcherny slagen er daarmee wel in een eerlijk, geïndividualiseerd beeld van mensen met Tourette neer te zetten, maar een boeiende film is ‘But Still’ helaas niet geworden.

Emy Koopman

Waardering: 2.5

Speciale vertoning: Shadow Festival 2007