Buurman & Buurman winterpret! – Pat a Mat: Zimní radovánky (2018)

Regie: Marek Benes | 60 minuten | familie, animatie | Nederlandse stemmencast: Kees Prins, Siem van Leeuwen

A je to! De stop-motion animatiefiguren Buurman en Buurman bestaan al sinds 1976 en ook al volgen de filmpjes al die jaren al een zelfde soort patroon – de mannetjes stuiten op een probleem en proberen dit op te lossen op de meest innovatieve maar tegelijkertijd ook meest onhandige manieren – ze vervelen nooit. De buurmannen heten eigen Pat en Mat en werden in de jaren zeventig gecreëerd door de Tsjechische animator Lubomír Beneš. In het toentertijd communistische Tsjechoslowakije werd het hem niet gemakkelijk gemaakt om filmpjes op te nemen. Pat en Mat werden door de communistische regering gezien als ‘gezag ondermijnend’ en het feit dat Pat een gele trui droeg en Mat een rode, zouden de spanningen tussen de Sovjet-Unie en China belachelijk maken. De productie werd zelfs een aantal jaar verboden, maar dankzij de steun van collega-programmamakers in Bratislava werd een manier gevonden om toch nieuwe filmpjes op te nemen. Voor de zekerheid kreeg Mat toch maar een neutraal grijs truitje aan, tot het communisme in 1989 definitief ten val kwam. In de loop der jaren is ‘Pat en Mat’ een internationaal fenomeen geworden. De oorspronkelijke filmpjes hebben geen dialoog en spreken een universeel publiek aan. Nederland is het enige land ter wereld dat de mannetjes voorzag van stemmen – die van Kees Prins en Siem van Leeuwen – en dat bepaalt mede de populariteit van ‘Buurman en Buurman’ in ons land.

De afgelopen paar jaar verschenen al enkele films van ‘Buurman en Buurman’ in de bioscopen; dit zijn geen langere speelfilms, maar collecties korte filmpjes die thematisch aan elkaar gelinkt zijn. In ‘Buurman & Buurman winterpret’ (2018) draait het, zoals de titel al aangeeft, om winterse taferelen en de feestdagen. De buurmannen krijgen het onder meer aan de stok met een kunstkerstboom die de doos maar niet uit wil komen, een onwillig stuk inpakpapier en een zoekgeraakt kindeke Jezus uit de kerststal. Wanneer Mat buiten sneeuw staat te ruimen, raakt hij zo bevangen door de kou dat Pat besluit binnen een sauna voor hem te bouwen. De mannetjes raken ook ingesneeuwd, waarna ze manieren verzinnen om van de overtollige sneeuw af te komen. Uiteraard moeten hun huizen aangekleed worden voor Kerstmis, maar al die snoeren en stekkers van de kerstverlichting leveren de nodige problemen op. En dan is het ineens 31 december en zitten de heren ’s middags al klaar voor het grote moment. Uiteraard gaan ze ook in de weer met vuurwerk. En dat is niet de enige keer dat er iets vlam vat…

De zeven filmpjes duren gemiddeld zo’n acht minuten en tussen elke aflevering zit een teasertje van maximaal vijftien seconden om de gang erin te houden. Het patroon is telkens hetzelfde, maar de filmpjes moeten het juist hebben van de kracht van de herhaling en de herkenbaarheid. Vervelen doen ze nooit. De buurmannen zijn zo heerlijk optimistisch; hoe de boel ook uit de hand loopt en wat er ook allemaal mis gaat, ze blijven positief en boos hebben we ze nog nooit gezien. Deze nieuwe filmpjes zijn van de hand van Beneš’ zoon Marek. Het is te zien dat de mannetjes een beetje met hun tijd zijn meegegaan, maar de filmpjes blijven tijdloos. Het geklungel, de onhandigheid en de even briljante als idiote oplossingen die de kleine klussers verzinnen zijn vermakelijk voor jong en oud. Ondanks de eenvoud valt op hoeveel oog de makers hebben voor detail; de kleine huisjes zitten vol met subtiele geintjes. Want boven alles blijft ‘Buurman en Buurman’ toch vooral erg grappig, mede dankzij de heerlijk droge stemmen van Prins en Van Leeuwen. ‘Buurman & Buurman winterpret’ is tijdloos vermaak voor jong en oud!

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 6 december 2018
DVD-release: 9 april 2019