Cadillac Records (2008)

Regie: Darnell Martin | 109 minuten | drama, muziek, romantiek, biografie | Acteurs: Adrien Brody, Jeffrey Wright, Gabrielle Union, Columbus Short, Cedric the Entertainer, Emmanuelle Chriqui, Eamonn Walker, Mos Def, Beyoncé Knowles, Joshua Alscher, Tim Bellow, Tony Bentley, Lawrence P. Beron, Tammy Blanchard, Eric Bogosian, Marc Bonan, Wayne Cobham, Ryan Curtis, Veronika Dash, Eshaya Draper, John Farrer, Shiloh Fernandez, Jill Flint, Doug W. Goldman, Gano Grills, Suzette Gunn, Evan Hart, Osas Ighodaro, Kevin Jackson, Albert Jones, Nate Jones, Rayan Lawrence, Chyna Layne, Malikha Mallette, Kevin Mambo, Aaron Munoz, Anthony Del Negro, Natasha Ononogbo, Ginnie Randall, Norman Reedus, Jake Robards, Jay O. Sanders, Stephen Seidel, Derrick Simmons, Valence Thomas, Dwan Dink Young 

Motown, Blue Note, Atlantic, Sun – het rijtje invloedrijke Amerikaanse platenlabels is haast eindeloos. Een belangrijke plek in de muziekgeschiedenis is weggelegd voor de gebroeders Chess, Poolse immigranten die met de oprichting van Chess Records een belangrijke rol speelden in de ontwikkeling van de rock ’n roll, begin jaren vijftig, toen ze Chuck Berry contracteerden. Bluesgiganten Muddy Waters, Howlin’ Wolf, Bo Diddley en John Lee Hooker begonnen er hun carrières. Dankzij de kansen die zij kregen van Leonard en Phil Chess wisten ze uit te groeien tot invloedrijke artiesten, die als grote muzikale inspiratiebron dienden voor latere generaties artiesten. Zo lieten The Rolling Stones zich inspireren door Waters; ze vernoemden zelfs hun band naar een van zijn songs. Ook Bob Dylan liet zich voor zijn hit ‘Like a Rolling Stone’ door de blueslegende beïnvloeden. Muziekliefhebster Darnell Martin, die eerder met hiphopartiesten als Q-Tip en Mary J. Blige het muzikale gevangenisdrama ‘Prison Song’ (2001) maakte, verfilmde de opkomst en ondergang van Chess Records. Ze liet zich omringen door een getalenteerde cast, die helaas niet kan verbloemen dat ‘Cadillac Records’ (2008) teveel aan de oppervlakte blijft hangen.

Martin, die ook verantwoordelijk is voor het script, heeft wellicht geprobeerd zich aan de feiten te houden maar in werkelijkheid wijkt ze er enorm van af. Opmerkelijk is bijvoorbeeld dat ze een van de belangrijkste personen uit de historie van Chess Records, Phil Chess, geheel buiten beschouwing laat. Ze beperkt zich tot Leonard (Adrien Brody), die afkomstig is uit een armoedig immigrantenmilieu en kort na de Tweede Wereldoorlog probeert een nachtclub op poten te zetten. Zijn ontmoeting met Muddy Waters (Jeffrey Wright) doet hen van gedachten veranderen. Waters – die eigenlijk McKinley Morganfield heet – is een voormalige plantagearbeider uit Mississippi die per toeval ontdekt is als zanger en gitarist. Chess gaat met zijn talent in zee en koopt een platenlabel op. Hij doopt het om tot Chess Records. Al gauw tekenen ook Howlin’ Wolf (Eamonn Walker) en Little Walter (Columbus Short) bij het label. De successen volgen elkaar rap op – zeker wanneer Chuck Berry (Mos Def) zich meldt bij Chess – maar daarmee groeien ook de problemen. De artiesten weten niet goed om te gaan met hun roem en storten zich op drank, drugs en vrouwen. Maar ook jaloezie, machtsmisbruik en geldproblemen steken de kop op. Als Chess zich op persoonlijk vlak inlaat met de getroebleerde maar buitengewoon getalenteerde blueszangeres Etta James (Beyoncé Knowles), is dat het begin van het einde.

‘Cadillac Records’ is in verhalend opzicht een zeer traditionele muzikale biopic, vergelijkbaar met ‘What’s Love Got to Do with It’ (1993), ‘Ray’ (2004), ‘Walk the Line’ (2005) en ‘Dreamgirls’ (2006). We zien de successen maar ook de problemen waar de nieuwbakken supersterren mee te maken krijgen. Darnell Martin blijft met haar film echter te veel aan de oppervlakte. In het eerste half uur volgen de gebeurtenissen zich in bijzonder rap tempo op. De relatie tussen Chess en Waters vormt het hart van de film en is interessant genoeg om nauwgezet uit de doeken gedaan te worden, maar Martin vond dat blijkbaar niet nodig. Ze focust zich liever op het muzikale aspect. De relatie tussen Waters en zijn latere vrouw Geneva (Gabrielle Union) ontvouwt zich binnen twee minuten, terwijl de totstandkoming van de songs veel meer ruimte krijgen. Waar komt bijvoorbeeld de vete tussen Howlin’ Wolf en Muddy Waters vandaan? Dat het wringt tussen die twee is duidelijk, maar waarom toch? Het is te danken aan de sterke cast dat de karakters toch beginnen te leven bij de kijker. Columbus Short geeft zijn vrij eenzijdig geschreven karakter een menselijk gezicht, Mos Def (de enige rapper die écht kan acteren) is guitig en charmant als Chuck Berry, Eamonn Walker brengt ons een fascinerende Howlin’ Wolf en zelfs Beyoncé toont aan dat ze meer kan dan fantastisch zingen (haar stem lijkt overigens niet eens op die van James). Brody en Wright, de dragende acteurs, zijn altijd betrouwbaar en ook nu stellen ze niet teleur.

Het meest storende aan ‘Cadillac Records’ is dat Martin het niet al te nauw neemt met de feiten. Het ontbreken van Phil Chess is namelijk niet de enige in het oog springende omissie. Zo is algemeen bekend dat niet Chess maar songschrijver en bassist Willie Dixon (Cedric the Entertainer) verantwoordelijk was voor de kenmerkende sound. Hij heeft in deze film helaas maar een marginale rol en treedt hoofdzakelijk op als alwetende verteller. Waters en Chess maakten voor de oprichting van Chess Records ook al samen platen, bij Aristocrat Records – een episode die compleet genegeerd wordt. Dat lot is ook een arsenaal aan kleurrijke artiesten beschoren die onder contract stonden bij Chess: Bo Diddley, Ike Turner en John Lee Hooker bijvoorbeeld. Zij hebben plaats moeten maken voor uit de duim gezogen ontwikkelingen tussen Little Walter en Muddy’s vrouw Geneva en tussen Leonard Chess en Etta James (waar het volledige laatste half uur aan gewijd is). Problemen worden aangehaald en simpel weggezet met een sterk aangedikt lied – goed gezongen, maar niet relevant. Het lijkt erop alsof Martin niet voldoende vertrouwen had in de feiten alleen en de gebeurtenissen daarom nog maar extra aangezet heeft met onderlinge relatieperikelen, bombastische songs (uitsluitend op het conto van Beyoncé) en overdadig melodrama.

Het is uitsluitend te danken aan een prima cast dat ‘Cadillac Records’ goed uit te zitten is. Met hun overtuigende en warme performances trachten ze de tekortkomingen van het script en de regie te verbloemen. Hoe goed ze ook hun best doen, na afloop blijf je teleurgesteld achter. De artiesten van Chess hadden een betere film verdiend. ‘Cadillac Records’ verdraait de feiten, vliegt door de gebeurtenissen heen en ziet enkele cruciale personen over het hoofd. Een film als deze moet je niet benaderen als een accuraat en feitelijk relaas van de opkomst en ondergang van Chess Records, want dat is het zeker niet. ‘Cadillac Records’ kun je maar het beste tegemoet treden zoals je dat met ‘Dreamgirls’ ook deed. Een muziekfilm vol melodrama, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal en met personages die echt bestaan (hebben) – maar vervaardigt met een hoop fantasie en zeer veel artistieke vrijheid. Met dat uitgangspunt is deze prent dan best te genieten.

Patricia Smagge