Captain Horatio Hornblower (1951)
Regie: Raoul Walsh | 112 minuten | actie, drama, oorlog, avontuur | Acteurs: Gregory Peck, Virginia Mayo, Robert Beatty, Moultrie Kelsall, Terence Morgan, James Kenney, James Robertson Justice, Denis O’Dea, Richard Hearne, Michael Dolan, Stanley Baker, Alan Tilvern, Alec Mango, Christopher Lee, John Witty, Michael Goodliffe, Eugene Deckers, Ingeborg Von Kusserow, Amy Veness, Kynaston Reeves, Ronald Adam
Zoals de titel al zegt gaat deze film over de nobele, dappere kapitein Hornblower. Of de tegenstander Spanje is, nu eens een bondgenoot en dan weer niet, of het Frankrijk onder Napoleon maakt niet zoveel uit. Met zijn eigen schip of desnoods met een ‘geleend’ exemplaar trotseert hij vele gevaren en verricht patriottische heldendaden voor Engeland. Zijn bemanning behandelt hij als een strenge, maar liefdevolle vader en loodst ze door weken van windstilte en scheurbuik heen op weg naar overwinningen en prijzengeld.
Weinig andere acteurs dan Gregory Peck kunnen zo fraai gestalte geven aan deze man met een hoge morele standaard en groot invoelingsvermogen die echter ook niet aarzelt geweld toe te passen indien hij dat nodig acht. In het begin van de film laat hij een bemanningslid ten overstaan van de rest van de manschappen zweepslagen geven. Dit is niet omdat hij dat als straf goedkeurt, maar omdat een van zijn officieren de man gedreigd had met zweepslagen en hij zijn officier niet kan afvallen tegenover een gewoon bemanningslid. Hij waarschuwt zijn officier daarom in het vervolg beter na te denken over de bedreigingen die hij uit. Ferm, maar ook in de oprechte hoop dat de officier hier iets van opsteekt.
Natuurlijk heeft een kapitein liefde nodig en die krijgt hij in de gestalte van Lady Barbara Wellesley (Virginia Mayo), de zus van de hertog van Wellington. Ze is de gele koorts in Panama ontvlucht en wil meereizen naar Engeland. Hornblower ziet vrouwelijk gezelschap aan boord helemaal niet zitten, maar tijdens een zeegevecht waarbij vele gewonden en doden vallen, treedt ze op als een eersteklas verpleegster en wint ze zijn respect. Ze worden verliefd, maar Barbara is al verloofd. Op het moment dat ze aan Hornblower vraagt waarom hij zich tegen hun liefde verzet, verwacht je dat hij haar op haar verloving zal wijzen, maar in plaats daarvan komt hij met de ook voor de kijker verrassende mededeling dat hij een getrouwd man is. Deze onverwachtse draai aan het verhaal is tekenend voor het volwassen scenario van wat anders een doorsnee maritieme swashbuckler zou zijn geweest.
Er valt van alles aan te merken op de echtheid van de decors, maar feit is dat je dit al snel vergeet. De gevechten en verwikkelingen zijn erg spannend. De zeeslagen zijn zelfs ronduit spectaculair te noemen door de intensiteit waarmee geacteerd wordt. Leuk is het malle kuchje van Hornblower waarmee hij uiting geeft aan zijn ongemak, bijvoorbeeld op het moment dat Barbara aan boord van zijn schip verschijnt. Ook grappig zijn de vele weddenschappen die de officieren Lt. Bush (Robert Beatty) en Lt. Crystal (Moultrie Kelsall) met elkaar aangaan over de meest onzinnige dingen. Ontroerend is het als Hornblowers jongste officier Longley (James Kenney) stervende is in de armen van Barbara. Longley spreekt haar aan als zijn moeder en vraagt om hem welterusten te kussen. Hornblower staat erbij en zegt dat ze Longeley op elk oog en op zijn mond een kus moet geven. Hij was getuige geweest van het afscheid in Plymouth tussen moeder en zoon en als een goed leider met oog voor zijn mannen had hij dit onthouden.
‘Captain Horatio Hornblower’ is een heerlijke avonturenfilm met spectaculaire zeeslagen en gevechten die daardoor en door het goede acteerwerk met gemak het niveau van een typische zaterdagmiddagfilm ontstijgt. Gregory Peck is onweerstaanbaar en zeer geloofwaardig als de nobele kapitein die strijdt voor volk en vaderland met een ouderwets eergevoel dat elke cynicus de mond snoert.
Diana Tjin-A Cheong