Carnival of Souls (1962)

Regie: Henk Harvey | 78 minuten | horror | Acteurs: Candace Hilligoss, Frances Feist, Sidney Berger, Art Ellison, Stan Levitt, Tom McGinnis, Forbes Caldwell, Dan Palmquist, Bill De Jarnette, Steve Boozer, Pamela Ballard, Larry Sneegas, Cari Conboy, Karen Pyles, T.C. Adams

Mary Henry en twee van haar vriendinnen laten zich door een paar jongemannen verleiden tot een onschuldige race met hun auto’s. Door een ongelukkige manoeuvre raakt de auto van de jonge vrouwen te water. Hulpverleners zoeken al drie uur lang tevergeefs naar het wrak als tot ieders verbazing Mary uit het niets tevoorschijn komt, sterker nog, ze mankeert ogenschijnlijk helemaal niets. Mary is altijd al een vreemde eend in de bijt geweest en door haar geheugenverlies over het ongeluk en de manier waarop ze direct daarna haar leven weer oppakt, wordt de koele, afstandelijke indruk die ze doorgaans maakt alleen maar versterkt.

Het enige waarmee ze ieders hart en ziel weet te beroeren, is haar bijna hemelse orgelspel. Om die reden heeft ze een goede baan aangeboden gekregen bij een kerk in de staat Utah. Op weg daar naartoe ziet ze een vreemd bleke man (Henk Harvey) uit het niets opdoemen bij haar autoruit. Dit is slechts de eerste gebeurtenis uit een reeks van vervreemdende ervaringen. Daarbij gevoegd is er nog een opdringerige medehuurder (Sidney Berger) in het pension waarin ze haar intrek heeft genomen en haar onverwachte en kwetsende ontslag bij de kerk en het is duidelijk dat Mary moet maken dat ze wegkomt uit dit stadje.

Oneerbiedig gezegd is ‘Carnival of Souls’ als een kaal geplukt karkas. De ideeën om spanning op te wekken en de plotwendingen zijn meer dan eens door latere regisseurs hergebruikt waardoor de film een parodie op zichzelf lijkt. Dit geldt ook voor de vernieuwende shots, zoals wanneer Mary het orgel bespeelt voor haar nieuwe werkgever. Van hoog boven de orgelpijpen wordt er neergekeken op de frêle Mary daar helemaal beneden in de verte waarmee haar benarde en kwetsbare positie niet beter had kunnen worden uitgedrukt. Een erg krachtig beeld, maar te vaak geïmiteerd om zoveel jaar na dato nog een gevoel van suspense op te roepen.

Voor de huidige kijker is het vooral een kwestie van meehobbelen over de inmiddels flink uitgesleten paden en te proberen om deze originele, eigenzinnige productie toch op waarde weten te schatten. Dat de film onbedoeld rommelig aandoet en af en toe flink heen en weer zwalkt tussen religieuze geheimzinnigheid en vage psychologische inzichten, is daarbij geen pluspunt. Je moet echt weten dat dit de bron is waaruit vele bewonderaars hebben geput en pas dan volgt het respect.

Intrigerend zijn de scènes met Sidney Berger. Als een naar, opdringerig ventje valt hij Mary steeds weer lastig en bespeelt haar verwarde geest op sublieme wijze. Candace Hilligoss geeft goed weerwerk aan dit knappe, treiterige acteerwerk met een mooie koele respons, tenminste, koel zolang als ze nog denkt zich dat te kunnen veroorloven, maar onthutsend onderdanig als ze uit angst om alleen te zijn in vredesnaam maar dit griezelige ventje veel te dichtbij zich laat komen. Een afkeer van iemand hebben, weten dat hij niet deugt, maar zo bang zijn voor onbegrijpelijke gebeurtenissen dat je je door hem geestelijk alle kanten op laat sturen, oei, dat is pas echte horror.

Diana Tjin-A Cheong