Cartas da Guerra (2016)

Recensie Cartas da Guerra CinemagazineRegie: Ivo Ferreira | 105 minuten | drama | Acteurs: Miguel Nunes, Margardia Vila-Nova, Ricardo Pereira, João Pedro Vaz, Simão Cayatte, Isac Graça, Francisco Hestnes, João Pedro Mamede, Tiago Aldeia, Orlando Sérgio, David Caracol, Miguel Raposo, Gonçalo Carvalho 

In 1971 vertrok de Portugese arts en schrijver António Lobo Antunes naar Angola om daar te dienen in het leger. In Angola streed een handjevol bevrijdingsgroepen voor de onafhankelijkheid van het land en de Portugezen wilden daar niets van hebben. Vanuit zijn legerkamp in een verlaten plattelandsgebied schreef de arts brieven aan zijn jonge bruid. Brieven die gedrenkt zijn in saudade, een Portugese mix van verlangen, droefenis en heimwee.

Terug in Portugal maakte Antunes naam als schrijver, waarna in 2005 de brieven in boekvorm verschenen. Hoewel brieven geen logische bron zijn voor adaptatie, verschijnt in 2016 toch de verfilming van die Angolese avonturen onder de naam ‘Cartas da guerra’. Als impressionistische speelfilm in zwartwit.

In ‘Cartas da guerra’ volgen we twee gelijktijdige sporen die ons iets wijzer kunnen maken over de oorlog en zijn strijders. Terwijl we luisteren naar de stem van Antunes’ echtgenote (dat wil zeggen, de stem van een actrice) die de brieven van haar man voorleest, kijken we naar de fraaie zwart-witbeelden van het legerkamp, de Angolese natuur, het nabije dorpje met zijn primitieve hutten. Soms gaan we mee op patrouille, soms beleven we een wild feest in het dorp, soms zien we een jonge barmeid in actie terwijl een legerofficier ‘Un bel di vedremo’ voor zich uit zingt.

Die twee sporen, lang niet altijd synchroon, zorgen ervoor dat je je niet snel verveelt. Wanneer de brieven door herhaling gaan vervelen, zijn er altijd nog de oogstrelende beelden. Zijn we de beelden even beu, dan luisteren we naar het schrijnende verlangen en de zinderende passie uit de brieven. En wanneer brief en beeld synchroon lopen, zoals bij een vlammend stuk liefdesproza, dan wordt ons met dubbele kracht duidelijk wat zo’n brute scheiding met twee jonge geliefden doet.

Uiteraard gaat ‘Cartas da guerra’ ook over de zinloosheid van oorlog, maar juist door zwart-wit te gebruiken valt de impact hiervan nogal mee. De toon is eerder filosofisch en poëtisch dan activistisch. De kwalen waarmee de legerarts te maken krijgt zijn voornamelijk verveling, heimwee en verlangen.

Helaas duurt de film net iets te lang, en beleven we herhaling van herhaling van herhaling. Niet eenvoudig om er dan nog bij te blijven. Neemt niet weg dat ‘Cartas da guerra’ een sterke en genietbare film is. Maar wel voor fijnproevers.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 januari 2017