Cats (2019)

Recensie Cats CinemagazineRegie: Tom Hooper | 110 minuten | drama, komedie, musical | Acteurs: James Corden, Judi Dench, Jason Derulo, Idris Elba, Jennifer Hudson, Ian McKellen, Francesca Hayward, Taylor Swift, Rebel Wilson, Robbie Fairchild, Mette Towley, Daniela Norman, Jaih Betote, Larry Bourgeois, Laurent Bourgeois, Jonadette Carpio, Laurie Davidson, Zizi Strallen, Freya Rowley, Naoimh Morgan, Danny Collins, Bluey Robinson, Ray Winstone

Wie zich waagt aan het genre van de filmmusical, weet dat hij zich op verraderlijk terrein begeeft. De Britse regisseur Tom Hooper – die een Oscar op de schouw heeft staan voor het historische drama ‘The King’s Speech’ (2010) – wist dus waar hij aan begon toen hij zijn zinnen zette op een verfilming van de langlopende Broadwaymusical ‘Cats’. Bovendien had hij in 2012 al ervaring opgedaan met het genre met ‘Les Miserables’, dat ondanks de bombast en soms wat gekunsteld aandoende CGI prettig wegkeek, mede dankzij de topcast boordevol sterren die evengoed kunnen zingen als acteren. Dat ‘Cats’ echter andere koek is, bleek wel toen de eerste trailer van de gelijknamige film (2019) de ether in ging: de vervreemdende gedigitaliseerde katfiguren geven het fenomeen ‘uncanny valley’ een geheel nieuwe definitie en op internet buitelden de critici over elkaar heen in hun snoeiharde commentaar. In allerijl ging Hooper aan de slag met de spaarzame tijd die hem nog restte om zijn digitale poezenbeesten te verfijnen en te retoucheren, in de ijdele hoop het vege lijf te kunnen redden als de film daadwerkelijk in première zou gaan. Tot het allerlaatste moment, pal voor de première aan toe. Helaas voor hem viel er weinig meer weg te poetsen van een film waar wel meer mee mis is dan digitale effecten die op zijn zachtst gezegd nogal ongemakkelijk aandoen.

Het bronmateriaal van de musical ‘Cats’, die in 1981 in Londen zijn première beleefde, heeft weinig om het lijf. Componist Andrew Lloyd Webber – wie anders? – had zich laten inspireren door de dichtbundel ‘Old Possum’s Book of Practical Cats’, dat T.S. Eliot al in 1939 schreef voor zijn petekinderen en dat in feite een vrolijke verzameling versjes over allerlei soorten katten is. Webber zette er prettig in het gehoor liggende deuntjes onder; elk liedje vormt een sollicitatie van een andere kant voor een plekje in het hiernamaals. Ondanks het gebrek aan een meeslepende plot, werd de musical een daverend succes in vele landen, waaronder Nederland. Op West End in Londen werd de show liefst eenentwintig jaar lang avond na avond opgevoerd. Een verfilming ligt al zo’n dertig jaar in de planning, maar kwam nooit van de grond. Steven Spielberg, die ooit gelinkt werd aan het project, brandde er zijn vingers toch maar niet aan maar Tom Hooper nam de sprong in het diepe en gooide zijn hele hebben en houwen in de strijd. Niet alleen nam de sympathieke Brit plaats op de regisseursstoel, maar trad tevens op als producent én is samen met Lee Hall (die ontegenzeggelijk een prachtig cv heeft met onder meer ‘Billy Elliot’ (2000), ‘Pride and Prejudice’ (2005) en ‘Rocketman’ (2019)) verantwoordelijk voor het scenario. Bijna 100 miljoen dollar werd er tegenaan gegooid om de nieuwste CGI-technieken te kunnen toepassen en om aansprekende namen binnen te harken voor de cast. Wat kon er toch fout gaan?

Bijna alles dus. We zien hoe de jonge witte kat Victoria (prima ballerina Francesca Hayward, die zich haar debuut op het witte doek waarschijnlijk anders had voorgesteld) ’s avonds op straat wordt gedumpt, waarna een groep zwerfkatten die zich de ‘Jellicles’ noemen zich om haar ontfermen. Ze stellen zich aan haar voor en vertellen haar over het ‘Jellicle Ball’, een jaarlijks feest waarbij bepaald wordt welke kat door matriarch Old Deutoronomy (Judi Dench) uitverkoren wordt om herboren te worden op een plek die de Heavyside Layer wordt genoemd. De kwaadaardige kater Macavity (Idris Elba), die over bijzondere krachten beschikt, dreigt echter het feestje van de Jellicles te verstieren. Heel veel meer valt er over de plot niet te zeggen, want verder is de film een aaneenschakeling van katfiguren die al zingend zichzelf presenteren. Complex zijn ze verder niet; de een houdt van het theater (Ian McKellen), een ander hangt graag rond bij het spoor (Steven McRae), een flirterige kater die anderen graag op stang jaagt (R’n’B-zanger Jason Derulo), de glamoureuze dramaqueen (Jennifer Hudson), de vraatzuchtige vuilnisbakkenscharrelaar (talkshowhost James Corden), de tabby die muizen en kakkerlakken najaagt (Rebel Wilson), enzovoort.

Nog stuitender dan de gebrekkige manier waarop de karakters geschetst wordt, is de manier waarop ze in beeld verschijnen: onnatuurlijk ogend, met oortjes en staarten die een eigen leven lijken te leiden. Zijn het CGI-creaties met (teveel) menselijke trekken, of zijn het acteurs die hun naakte lichamen in een vacht lieten hullen? De bewegingen krijgen – waarschijnlijk onbedoeld – hier en daar een erotische subtekst mee. Over die bewegingen gesproken: choreograaf Andy Blankenbuehler doet zijn stinkende best de zang- en dansnummers naar een hoger plan te tillen, en waar hij daar de ruimte voor krijgt lijkt ‘Cats’ zich wat uit de misère te onttrekken. Maar meestal zitten de torenhoge ambities van Hooper een enigszins stijlvolle enscenering van het muziek- en dansspektakel in de weg. Daardoor knallen de liedjes – normaal gesproken de troef van een musical – er niet uit. Jennifer Hudson, zeker geen onverdienstelijk zangeres, zingt zich bij de tranentrekker ‘Memory’ letterlijk het snot voor ogen, maar binnenkomen zoals de memorabele versie van Barbra Streisand doet het niet. En hoe ongeëvenaard Dame Judi Dench als actrice ook is, haar kwaliteiten als zangeres zijn niet bepaald imposant te noemen. Wat gerenommeerde acteurs als zij, McKellen en Elba in deze musical doen, is een raadsel. Behalve de katten werken ook de decors, hoewel mooi gemaakt en kleurrijk, vervreemdend door de scheve verhoudingen. Ook hier zit Hooper er compleet naast.

‘Cats’ is een grote flop voor Hooper en Universal. De regisseur had duidelijk iets heel anders voor ogen; iets wat met de huidige technieken, ondanks dat er al heel veel mogelijk is, kennelijk toch nog niet realiseerbaar blijkt. De menselijke katten zijn afstotelijk maar tegelijkertijd ook fascinerend. Wie doorzet en niet direct afhaakt, zal merken dat kijken naar die merkwaardige harige figuren op een zeker moment went en dat de tweede helft vlotter wegkijkt dan de eerste. Maar dan moet je nog wel door een stormvloed van bombast, kitsch, overdaad en 23 (!) amper beklijvende liedjes heen worstelen. Het maken van een gedegen filmmusical is geen sinecure, ook niet met een budget van honderd miljoen dollar. Dat zal Hooper nu ongetwijfeld ook inzien.

Patricia Smagge

Waardering: 1.5

Bioscooprelease: 25 december 2019
DVD- en blu-ray-release: 10 juni 2020