Caught on a Train (1980)

Regie: Peter Duffell | 80 minuten | drama, komedie | Acteurs: Peggy Ashcroft, Michael Kitchen, Wendy Raebeck, Michael Sheard, Ingo Mogendorf, Louis Sheldon, Michael Kingsbury, John Dolan, Christopher Frederic, Ken Shaw, Terry Gurry, Baron Casanov, Martin Phillips, Richard Merson, Lex van Delden, Sean Barry-Weske

Dat internationale treinen een goede ontmoetingsplek vormen, wisten we al van ‘Before Sunrise’. In dat juweeltje uit 1995 ontmoetten een Amerikaanse jongen en een Frans meisje elkaar in de trein van Boedapest naar Wenen en beleven in de Oostenrijkse hoofdstad een onvergetelijke nacht. Dat het ook anders kan zien we in ‘Caught on a Train’. In deze Engelse televisiefilm heeft een keurige jonge Engelsman de pech in dezelfde coupé te belanden als een oude aristocrate, een pinnige dame die gewend is gehoorzaamd te worden. Deze Oostenrijkse aristocrate belichaamt zo ongeveer alle ongemakken die je in een trein kunt tegenkomen. En met zo iemand tegenover je kan een reis van Oostende naar Wenen ellendig lang duren.

Dit door Stephen Poliakoff geschreven komisch drama wordt voor een groot deel gevuld met de vermakelijke confrontaties tussen de twee tegenpolen. Door de oude dame mist de Engelsman bijna de trein, nadat zij getweeën in halteplaats Frankfurt even zijn uitgestapt; en dat is nog maar het minste ongemak dat ze hem bezorgt. Ter afwisseling van het gekissebis maken we ook nog kennis met wat andere passagiers, waarbij een jonge Amerikaanse toeriste een grote en verrassend pijnlijke rol speelt.

Onder de amusante oppervlakte van deze film kun je eenvoudig de serieuzere thema’s en motieven vinden. Generatiekloven, cultuurverschillen en angst voor het onbekende. Daarnaast geeft de film een deprimerend maar accuraat beeld van het Europa rond 1980. Een tijd waarin glimlachen sociaal onacceptabel was, de economische depressie nog maar aan het begin stond en terrorisme een reële bedreiging vormde voor iedere Europeaan. Dat laatste verklaart de vele controles die de treinreizigers krijgen te verduren.

Terwijl ‘Caught on a Train’ aanvankelijk een conventioneel drama lijkt, blijkt hij bij nader inzien enorm van het gebruikelijke af te wijken. Hoewel de oude aristocrate in eerste instantie neigt naar het karikaturale, is zij dat uiteindelijk allerminst. Onder het door strikte omgangsvormen gevormde oppervlakte tekent zich een veel complexere persoonlijkheid af. De Amerikaanse toeriste wijkt ook nogal af van het geijkte en heeft misschien wel de wonderlijkste monoloog van de hele film. Daarnaast krijgen de gesprekken tussen de Engelsman en Oostenrijkse meer en meer diepgang naarmate de reis vordert.

‘Caught on a Train’ is kortom een pareltje van een televisiefilm in de allerbeste BBC-traditie. Met geweldige acteurs, schitterende dialogen en een verhaallijn die wel traditioneel aandoet maar het beslist niet is. Films als ‘Caught on a Train’ vormen een zeldzame reden om je televisie nog even niet uit het raam te smijten.

Henny Wouters