Centaur (2017)

Regie: Aktan Arym Kubat | 89 minuten | drama | Acteurs: Aktan Arym Kubat, Nuraly Tursunkojoev, Zarema Asanalieva, Taalaikan Abazova, Ilim Kalmuratov, Bolot Tentimyshov, Maksat Mamyrkanov

Met ‘Centaur’ borduurt de Kirgizische regisseur Aktan Arym Kubat voort op zijn eerdere oeuvre. Na het hartverwarmende ‘The Light Thief’ (‘Svet-Ake’) dat in 2011 in de Nederlandse filmtheaters draaide, en waarin de filmmaker ook zelf de hoofdrol speelde, is hij in ‘Centaur’ wederom het middelpunt. De filmmaker speelt de titelrol. Centaur (een bijnaam) is een voormalig filmoperator. De bioscoop in het dorp heeft plaatsgemaakt voor een moskee en nu leidt hij een eenvoudig bestaan in het bergachtige gebied buiten hoofdstad Bisjkek. Hij woont samen met zijn doofstomme vrouw en zijn hem adorerende zoontje, die nog geen woord heeft gesproken in zijn jonge leventje. Hij klust wat bij als bouwvakker, bezoekt dagelijks een marktkoopvrouw, met wie hij vriendelijk een praatje maakt en voedt zo de roddelbehoeftes van de overige dorpsbewoners.

Vanuit een diepgeworteld geloof in een mythe is Centaur ervan overtuigd dat de Kirgiziërs een speciale band hebben met paarden en dat zij vrij over de steppen moeten kunnen lopen. De recente ontwikkeling dat paarden in Kirgizië gebruikt worden om geld mee te verdienen, stuit hem tegen de borst. Daarom bevrijdt hij ’s nachts stiekem deze paarden, rijdt er op en laat ze dan gaan (zodat de eigenaar ze weer terug kan vinden). Het is zijn manier om in opstand te komen tegen de groeiende welvaart in zijn leefgebied, een dappere poging om vast te houden aan vroeger en de mensen “hun vleugels terug te geven”.

Natuurlijk botst dat. Kubat slaagt er echter in om in ‘Centaur’ een genuanceerd beeld te geven van beide partijen. Het is niet allemaal zwart-wit; personages zijn niet louter goed of slecht. De bestolen paardenbezitter probeert in Centaur het beste te zien en houdt hem een hand boven het hoofd. Ook Centaur zelf is niet een held die boven alles uitstijgt. Hij heeft ook zo zijn fouten.

Met ‘Centaur’ kaart Kubat wel veel thema’s aan. De positie van de vrouw in de Kirgizische gemeenschap wordt aangestipt, de opkomst van de islam en wat dat betekent, traditie versus vooruitgang, het komt allemaal voorbij. Het nadeel van zoveel plotlijnen is dat het vaak niet duidelijk is welke kant Kubat nu eigenlijk op wil met ‘Centaur’. Er zitten momenten in van pure schoonheid evenals emotionele passages, zoals de vrouw, van wie men beweert dat zij Centaurs minnares is, die vertelt over haar al decennia geleden overleden man en het grappige, vertederende ritueel dat Centaur met zijn vrouw en kind heeft om elkaar de liefde te betuigen. Of de scène waarin Centaur zijn oude beroep nog even oppakt. Maar soms irriteert het ook dat het verhaal alle kanten opgaat of zich voortsleept. En de symboliek ligt er soms wel wat dik bovenop. Niet zo goed als ‘The Light Thief’, maar ‘Centaur’ is wel een charmante, sympathieke film, die je een cultuur leert kennen waar niet bijster veel mensen weet van hebben.

Monica Meijer

Waardering: 3

Bioscooprelease: 22 maart 2018