Children 404 (2014)

Regie: Askold Kurov, Pavel Loparev | 70 minuten | documentaire

In documentaire ‘Children 404’ zien we hoe Russische homoseksuele jongeren te lijden hebben van een in 2013 door president Poetin ingevoerde wet die ‘het propageren van niet-traditionele seksuele relaties aan jongeren’ verbiedt. ‘Children 404’ is vernoemd naar een publicatie over kinderen in de Russische maatschappij die ‘onzichtbaar’ zijn, waar de overheid niet over wil praten. Ook verwijst het naar de melding ‘404 error – not found’ die verschijnt als je op internet een niet werkende link aanklikt.

De online community Children 404 is opgezet door een aantal tieners, waarvan Elena Klimova de belangrijkste en meest uitgesproken is. Elena en de activistische Pasha staan centraal in deze schrijnende en indringende documentaire van de hand van Ashold Kurov en Pavel Loparev. Pasha zou zijn land het liefst nog per vandaag verlaten om in Canada voor journalist te gaan studeren en daar een gezin te stichten. Elena daarentegen ziet dit als verraad tegenover haar land, hoewel ze wel begrip op kan brengen voor de vele jongeren die net als Pasha het land willen ontvluchten. “Ik hoop dat ze in ons land over 60 jaar zullen zeggen: Wat? Werden homo’s en lesbiennes niet geaccepteerd onder het regime van Poetin? Leefden jullie toen in de Steentijd of zo?” Haar site ligt onder vuur van de regering.

We zien activist Pasha op bezoek gaan bij zijn oude school om afscheid te nemen van één van zijn voormalige leraressen. Hij verbaast zich niet over het ‘welkom’, nare opmerkingen en scheldwoorden, wat hem daar ten deel valt: “Gelukkig herinneren ze mij nog.” Het feit dat hij binnen twee weken vertrekt naar Canada geeft hem rust in zijn hoofd. Daarom durft hij ook het Canadese volkslied te zingen in het Lenin Memorial museum en te demonstreren in het centrum van Moskou. Op zijn poster staat de volgende tekst: “Rusland is nummer 66 op de lijst van sociale levensstandaard, wereldwijd. Homo’s zijn hier verboden. Canada is nummer 2 op dezelfde lijst en homo’s mogen daar gewoon trouwen.”

De lotgevallen van Elena en Pasha worden afgewisseld met hartverscheurende verklaringen van vele andere Russische jongeren die reppen over moeders die hun zoons/dochters verketteren: “Was je maar nooit geboren.” Of: “Ik had een abortus moeten nemen, je bent een freak of nature.” De meesten durven zich thuis dan ook niet te ‘outen’. Ze worden geschopt en geslagen en beschimpt op school. Slechts een enkeling wordt geaccepteerd binnen het eigen gezin. Sociaal werkers en psychologen komen met belachelijke theorieën over hoe deze aandoening/ziekte bij de jongeren ontstaan kan zijn.

We zien ook twee jongens die hun huis ontvlucht zijn en bij een barmhartige dame onderdak hebben gevonden: ‘I prefer to be proud of myself instead of always being humiliated.” Er zwerven veel homoseksuele jongeren op straat. Jongeren prostitueren zich om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Sommigen ondernemen een zelfmoordpoging om van de druk van hun religieuze/Stalinistische ouders verlost te worden. Leerlingen moeten excuses verzinnen voor de schrammen en wonden die ze op school oplopen. Leraren verklaren dat ‘ze’ verbrand zouden moeten worden en/of verbannen, want ‘in de tijd van Hitler zouden jullie allemaal vermoord zijn.’ (!)

‘Children 404’ registreerde maar liefst 22.000 jongeren in haar eerste jaar. 1364 daarvan deelden hun verhaal openlijk op het internet. Hun gezicht afgedekt met een children 404-logo, dat dan weer wel.

De documentaire eindigt hoopgevend. We zien Pasha vertrekken, op weg naar zijn nieuwe beloofde land Canada. Het proces tegen Elena vindt op 27 februari 2014 plaats. Omdat er géén sprake is van homopropaganda op Children 404 wordt de zaak opgeschort. Een kleine overwinning, maar er is nog een lange weg te gaan.

‘Children 404’ is een noodzakelijke documentaire die aantoont dat er nog veel rechtsongelijkheid heerst op de wereld. Leven we wel in de ‘moderne wereld’? Stof tot nadenken…

Ruud Stift

‘Children 404’ draait in december 2014 in de filmtheaters, in het kader van Movies that Matter On Tour.