Chopin – Desire for Love – Chopin. Pragnienie milosci (2002)
Regie: Jerzy Antczak | 118 minuten | drama, romantiek, biografie, muziek | Acteurs: Piotr Adamczyk, Danuta Stenka, Sara Müldner, Adam Woronowicz, Bozena Stachura, Andrzej Zielinski, Marian Opania
Wat een romantische biografie van de beroemde Frédéric Chopin had moeten zijn, is een ongeloofwaardige en inhoudelijk lege film geworden, vol onsympathieke personages en onrealistische dialogen. Cinematografisch zijn er mooie dingen te zien; de Poolse, Franse en Spaanse landschappen zijn bijvoorbeeld prachtig weergegeven, al lijkt een asfaltweg in 1840 niet geheel realistisch.
Als er bij de kijker nog geen of weinig voorkennis bestaat over het leven van componist Chopin, is de verhaallijn moeilijk te volgen en zijn de personages niet altijd duidelijk herkenbaar. Hoewel de plotwendingen in het verhaal en de relaties tussen de verschillende personages werkelijk zijn voorgevallen, en dus historisch correct zijn, ogen ze vaker wel dan niet raadselachtig en onwaarschijnlijk. Dit is het gevolg van het gebrek aan sympathie voor de personages, waardoor de kijker niet met hen mee kan leven of voelen. Door dit gebrek is de film, op momenten waar hij romantisch of ontroerend zou moeten zijn, eerder langdradig en soms ronduit irritant. Chopin wordt als een verwende en ongeduldige man neergezet, waardoor het beoogde eerbetoon aan een van de grootste Poolse componisten en pianisten zijn doel uiteindelijk mist.
De momenten van ongeloofwaardigheid worden versterkt door het taalgebruik van de geheel Poolse cast. Of we nu in Parijs, Warschau, Mallorca of Nohant (Frankrijk) zijn: iedereen spreekt overal Engels, zij het met op iedere plaats een ander accent en een aantal andere stopwoordjes als monsieur, señor, merci of het als Pools bedoelde ja. Het zou zo veel meerwaarde meebrengen als de film Pools gesproken zou zijn, met af en toe Franse delen. Omdat dit natuurlijk een duurder en groter project zou worden, is voor de makkelijke weg van het eeuwige ‘Engels met verschillende accenten’ gekozen.
De montage is, vooral aan het begin van de film, zeer storend en past niet bij de klassieke beelden en vertelstijl. Het lijkt de bedoeling te zijn om de opzwepende, passievolle muziek in beeld bij te staan met snelle montage, veel verschillende beelden met flashbacks en zelfs visioenen. Toch oogt dit overbodig en storend en leidt het af van de muziek zelf.
De mooie muziek van Chopin die de leidraad vormt door de hele film maakt namelijk veel goed, en schept voor zowel de liefhebber als de leek een waardering voor Chopin als muzikant en componist. De scène waarin Frédéric Chopin door zijn Poolse bediende, die op de viool oude Poolse volksliedjes speelt, wordt geïnspireerd voor een van zijn eigen werken, is een mooie schets van hoe het muzikale genie zijn Poolse achtergrond verwerkt heeft in zijn latere werk.
Toch is de muziek alleen niet voldoende om de film draaiende te houden en blijft het gevoel en de romantiek zodanig op de achtergrond dat zelfs de te vroege dood van de pianist niet meer ontroeren kan.
Ruby Sanders