Chris Rock: Bigger & Blacker (1999)

Regie: Keith Truesdell | 65 minuten | komedie | Acteurs: Chris Rock, Slick Rick, Doug E. Fresh, Monteria Ivey, D. Life

Chris Rock. Weinig mensen (in Nederland) zullen bij het horen van deze naam denken aan een succesvolle stand-up komiek. Het grote publiek zal hem vooral kennen als acteur in niemendalletjes als ‘Lethal Weapon 4’ of ‘Bad Company’, of als de stem van Marty de zebra in de ‘Madagascar’-films. Maar eigenlijk is Rock – ooit ontdekt door Eddie Murphy – een komiek in hart en nieren. Niet alleen is zijn humor raak en onderbouwd, zijn hoge stem met karakteristieke rasp en zijn brede lach zijn vaak al genoeg om een glimlach op het gezicht van de kijker te toveren, ongeacht wát hij zegt. ‘Bigger and Blacker’, zijn derde voor televisie opgenomen stand-up show, is een geweldige manier om Rock in topvorm te aanschouwen.

‘Bigger and Blacker’ stamt alweer uit 1999 en dat betekent noodzakelijkerwijs dat sommige onderwerpen – zoals Clinton en Lewinski-affaire, en de schietpartij op de Columbine-school – verouderd zijn, maar dit geeft niets, want de grappen blijven leuk. Zo vindt Rock het onzin om de films en muziek maar de schuld te geven van het moorddadige gedrag van de Columbine-schutters. “Wat is er gebeurd met ‘gestoord’?” Kun je niet gewoon ‘gestoord’ meer zijn? Hebben we dat woord geschrapt uit het woordenboek? Fuck de films, fuck de muziek, ‘gestoord’!” Hij kijkt meer naar de ouders en zegt dat het al vroeg in de opvoeding duidelijk is: “Als het kind zijn oma ‘mama’ noemt, en zijn mama ‘Pam’, gaat ‘ie de gevangenis in!” suggereert Rock, na een korte anekdote over die avond dat hij een vrouw in een club tegenkwam, die hem vertelde dat haar kinderen op dat moment alleen thuis waren.

Zijn soms grove taalgebruik en schijnbaar seksistische uitlatingen her en der doen het misschien niet vermoeden, maar Rock is een moralist. Hij benadrukt de noodzaak van een compleet gezin en vindt dat de vader – de goede soort welteverstaan, niet degene die meteen na de seks zijn biezen pakt – gerespecteerd moet worden. “Natuurlijk kun je een kind zonder vader opvoeden, maar dat maakt het nog niet gewenst. Je kunt ook een auto besturen met je voeten, maar dat maakt het nog geen goed idee,” aldus Rock. Ook racisme, xenofobie, en homofobie komen aan de orde. “Het heeft geen zin om anderen te haten,” zo stelt Rock, “want degene die je haat komt dan vanzelf in in je familie terecht.” “Als je homo’s haat, krijg je een zoon die homo is. En als je Puerto Ricanen haat, zal je dochter thuis komen met “Livin’ la Vida Loca”!”, zegt de komiek terwijl hij het uitschreeuwt en over het podium glijdt, Ricky Martin imiterend.

Want Rock is één brok energie. Hij ijsbeert driftig over het podium en zijn mond staat maar niet stil. Geen liedje, geen rustmoment, zijn komedietrein dendert maar voort. Hij wordt wat grover wanneer het over Clintons seksuele escapades gaat en het wordt echt hilarisch wanneer hij beargumenteert hoe Hillary de hele vrije wereld in gevaar heeft gebracht door niet goed genoeg aan te voelen wanneer haar man zijn “medicijn” nodig heeft. Hierdoor was hij namelijk genoodzaakt dit bij een andere vrouw te halen. De man – het vlees – is zwak, zo leert Rock ons. Hij stelt dat een man slechts “zo trouw is als zijn opties.” Kortom, als hij seks (met een mooie[re] vrouw) kan hebben, dan doet hij dit. “Het is onmogelijk voor een man om seks af te wijzen. We kunnen hoogstens stoppen met het na te jagen, maar zelfs daarvoor is wel wat therapie nodig.” “Vrouwen kunnen makkelijk ‘nee’ zeggen omdat vanaf hun dertiende iedere man ze in bed heeft proberen te krijgen”, redeneert Rock.

Seks is natuurlijk altijd een populair en voor de hand liggend onderwerp maar Rock doet leuke dingen met dit thema. Zo beschrijft hij hoe iedere man zijn eigen geheime porno-collectie heeft, deze als een soort Batman weet te verbergen, maar dat de partner de porno altijd ontdekt… in de videorecorder. Erg grappig ook is de anekdote over de periode na het doen van een aidstest, voordat de uitslag binnen is. Ten eerste heb je dan de neiging, zo vertelt Rock, om na te gaan denken over ieder schimmig seksavontuurtje dat je in het verleden gehad hebt en je de das om gedaan zou kunnen hebben. Ten tweede zou je dan exen kunnen gaan bellen om erachter te komen of ze nog leven. “Hallo, ik ben op zoek naar Angela.” “Daar spreek je mee.” *Klik*. Volgende kandidaat: “Mag ik Pamela spreken? Die is dood.” Stilte. “Hoe is ze doodgegaan?” “Aangereden door een bus.” “Yes! Yes! Hallelujah!”, gilt Rock het uit. “Go Greyhound! (busbedrijf, BR)”

Je moet als kijker niet al te lichtgevoelig zijn. Zo zouden blinde mensen van hem dwergen moeten krijgen in plaats van blindegeleide honden, en stelt hij dat vrouwen alleen “Eten, water, en complimenten” nodig hebben (‘en af en toe een paar schoenen’) (tegenover voor mannen: “Eten, seks, en stilte”). Maar Rock is zeker niet alleen maar grof of kort door de bocht. Hij kaart sociaal-maatschappelijke problematiek aan als de wapenbeperking in Amerika. Hij vindt juist dat de kogels beperkt moeten worden door ze 5000 dollar te laten kosten. “Dan zijn er geen onschuldige omstanders meer. Als er dan een dode valt, weet je zeker dat hij wat ernstigs heeft gedaan, omdat hij vijftigduizend dollar aan kogels in zijn lijf heeft!” Ook de bedragen die verzekeringsmaatschappijen vragen en het systeem dat ze hanteren vindt hij onrechtvaardig, en gelooft hij niet dat de medische wereld genoeg doet om ziektes te genezen. Bewust, volgens Rock, want “de opbrengsten komen niet van de genezing, maar de medicijnen die je met de ziekte laten leven. Zo verdient een drugdealer ook zijn geld: doordat mensen terugkomen.”

Fragment na fragment en grap na grap zou hier gememoreerd kunnen worden, maar de show kan natuurlijk het beste gewoon bekeken worden, aangezien de grappen alleen dán tot hun recht komen, met de performance van Rock erbij, in een glimmend zilveren jasje waar alleen hij en Michael Jackson mee weg kunnen komen, en met een publiek dat aan zijn lippen hangt en van de stoelen rolt van het lachen. Hoewel de show niet perfect is – sommige grappen liggen te erg voor de hand of gaan te lang door (zoals zijn argument over praatzieke vrouwen), en de overgangen zijn niet altijd even organisch – is er nauwelijks een saai moment aanwezig en is het een genot om Rock in actie te zien. Afgezien van de soms wat knullige Nederlandse vertaling op de dvd (waarin verkeerde interpretaties betekenissen volledig wijzigen, grappen compleet ontkrachten, en Rock soms onbedoeld dom over laten komen), is er geen enkele reden waarom je deze geweldige show niet op dvd zou moeten hebben. Maak kennis met het aanstekelijke grappenkanon Chris Rock!

Bart Rietvink