Cirque du Soleil: Worlds Away (2012)

Regie: Andrew Adamson | 91 minuten | fantasie | Acteurs: Erica Linz, Igor Zaripov, Lutz Halbhubner, John Clarke, Dallas Barnett, Tanya Drewery

De duizelingwekkende, indrukwekkende acts van de uiterst lenige acrobaten van Cirque du Soleil hoeven eigenlijk niet bewerkt of anders getoond te worden om hun magie te laten werken. Puur een toeschouwer zijn in een zaal waar deze helden optreden is al genoeg. Dus het zou in principe volstaan om een statische camera alles vast te laten leggen om goud in handen te krijgen. Uiteraard neemt een beetje filmmaker hier geen genoegen mee, en wil zelf nog het een en ander toevoegen. Dat dit niet altijd goed uitpakt zagen we in ‘Cirque du Soleil: Journey of Man’ (2000), toen een pompeuze vertelstem, amateuristische green screen effecten, en een pretentieus maar nietszeggend verhaal een potentieel interessante serie optredens lichtelijk vervelend maakte. In ‘Cirque du Soleil: Worlds Away’, wordt nog een poging gewaagd, met gelukkig veel betere resultaten.

De voorstellingen zelf zijn grootser en zinnenprikkelender, maar ook de filmmakers zijn van een beter garnituur. Andrew Adamson (‘Shrek’, ‘The Chronicles of Narnia’) en James Cameron hebben zich met het filmische en verhalende gedeelte van de productie bemoeid. Dit heeft gezorgd voor een harmonieus geheel waarbij de kunsten van de artiesten – zoals het hoort – het stralende middelpunt vormen en de filmische keuzes vaak de virtuositeit en expressiviteit van de optredens nog verder benadrukken.

Een tentatief liefdesverhaaltje vormt de rode draad van de film, waarbij Mia, een jongedame uit het publiek van een circus, op zoek gaat naar een trapezeartiest die tijdens zijn optreden naast zijn schommel grijpt, naar beneden valt en door de zandvloer van het circus zakt. Maar eigenlijk is dit gewoon een simpele kapstok om de verschillende opvoeringen van Cirque du Soleil aan op te hangen, die Mia tijdens haar zoektocht tegenkomt. Het is in feite niet veel meer dan een soort greatest hits compilatie van verschillende Cirque-shows, met fragmenten uit maar liefst zeven verschillende shows, van de waterballetten van “O” tot de samuraigevechten van “Ka” en de trampoline-act van “Viva Elvis”. Er komen ook verschillende nummers uit de Beatles-show voorbij. Vooral deze laatste twee, pop-georiënteerde shows vallen tamelijk uit de toon bij de meer fantasievolle en magische andere optredens. Dit geldt niet alleen voor de thematiek maar soms ook voor de originaliteit en virtuositeit van deze onderdelen. Na eerst de meest wonderlijke creaties en ongelooflijke, zwaartekracht tartende optredens te hebben gezien, is het vele gestuiter en gebungel aan elastieken in deze episodes toch wat minder interessant. Echt saai kan het niet genoemd worden, aangezien de sprongen en salto’s altijd op zijn minst knap uitgevoerd zijn en boeiend om naar te kijken, maar het wordt wel lichtelijk eentonig. Maar veel langer dan enkele minuten duurt deze “moeheid” niet.

Inhoudelijk meeslepend is het centrale liefdesverhaaltje niet bepaald, maar de onafhankelijke delen zijn vrijwel stuk voor stuk adembenemend en – vooral op de haarscherpe en kleurrijke blu-ray-versie – heerlijke eye candy. Er is teveel moois om op te noemen, en het is moeilijk te kiezen waar te beginnen. Het meest in het oog springend is toch wel het enorme, schuine en draaiende platform, waar verticale samuraigevechten op plaatsvinden en waarop, met behulp van kabels en bevestigde staven, allerlei acrobatische toeren worden uitgehaald. Ook de aan lange armen ronddraaiende ronde kooien waar acrobaten in rondlopen en springen, als hamsters, zijn verbazingwekkend om te zien. Ook een solo-optreden met een hyperlenige dame die zich voortdurend samenvouwt, op haar handen staat, en in een enorm cocktailglas duikt, is een absoluut hoogtepunt. Dit is één van de scènes waarin het filmmedium duidelijk een meerwaarde biedt. De close-ups en slow motion tijdens dit optreden maken tot in detail zichtbaar hoe de vrouw zich beweegt, ook als ze in het glas onder water terechtkomt en over de bodem glijdt. Het wordt hierdoor allemaal nog indrukwekkender. Close-ups maken het ook mogelijk om, terwijl de mannen en vrouwen zich op grote hoogte bevinden, precies te zien hoe de trapezeartiesten of andere acrobaten elkaar vastgrijpen en bijvoorbeeld slechts met een handig gepositioneerde voet het volle gewicht van een collega weten te dragen.

Toch worden dit soort shots niet altijd even goed ingezet. Soms worden shots van dichtbij te lang vastgehouden en ontbreekt het gevoel van afstand en hoogte dat toeschouwers in de zaal wel hebben. Ook is het fijn om gewoon af en toe wat meer overzicht te hebben en alle deelnemers gelijk in beeld te hebben, vanaf een “normaal” gezichtspunt. Verder kan slow motion weliswaar lyrisch en verhelderend werken, maar zorgt het er ook soms voor dat ademloos toekijken als resultaat van een lange serie snelle bewegingen, minder vaak voorkomt. De gedachte “Knap gedaan, maar ik ben benieuwd hoe dit er in werkelijkheid uit zou zien.” dient zich af en toe aan.

Gelukkig zijn de spaarzaam gebruikte filmische effecten succesvol, zoals wanneer een maan aan de hemel na inzoomen langzaam en subtiel verandert in een kolkende watermassa, waar vervolgens de man die ernaar keek inspringt. Ook de 3D, waarvoor James Cameron voornamelijk is ingeschakeld, zal ongetwijfeld mooi gedaan zijn en voor extra sensatie zorgen, maar ondergetekende heeft alleen de 2D-versie van de blu-ray beoordeeld, die in ieder geval al wonderschoon is.

Het zou mooi zijn geweest als dit niet alleen een verzameling van fragmenten uit succesvolle Cirque-voorstellingen zou zijn en er echt een organisch geheel, met een overtuigend verbindend verhaal zou zijn bedacht, maar het ontbreken hiervan leidt nauwelijks af en daarbij weet iedereen waar het echt om draait. Ook zal er nooit iets gaan boven het daadwerkelijk bijwonen van een “Cirque du Soleil”-show en is het onmogelijk om deze ervaring op film na te bootsen, maar als verhelderend inkijkje in het spektakel, de kunst en het vliegwerk van deze geweldige artiesten, voldoet ‘Cirque du Soleil: Worlds Away’ uitstekend. Er zijn beroerdere reclamefilmpjes te bedenken.

Bart Rietvink

Waardering: 3.5

DVD- en blu-ray-release: 19 juni 2013