Clash – Eshtebak (2016)

Regie: Mohamed Diab | 97 minuten | drama, thriller | Acteurs: Nelly Karim, Hani Adel, El Sebaii Mohamed, Ahmed Abdelhamid Hefny, Mahmoud Fares, Waleed Abdel Ghany, Tarek Abdel Aziz, Hosny Sheta, Ahmed Dash, Ahmed Malek, Mohamed Abdel Azim, Gamil Barsoum, Mohamed Tarek, Mohamed Gamal Kalbaz, Ashraf Hamdi, Amr Elqady, Ali Eltayeb

Hoe zat het ook alweer… In 2011 werd de Egyptische president Mubarak afgezet tijdens de Arabische Lente, waarna vrije democratische verkiezingen de komst inluidde van premier Morsi en zijn Moslim Broederschap. Ontevreden over de slechte economie en over de machtshonger van de nieuwe president, werd Morsi in 2013 op zijn beurt afgezet door het leger. Voor- en tegenstanders gingen vervolgens de straat op met het leger ertussenin. Bloedige chaos was het gevolg.

In de Egyptisch-Europese speelfilm ‘Clash’ beleven we zo’n chaotische dag in Caïro. En wel vanuit bijzonder perspectief: vanuit het binnenste van een politiebusje waarin gearresteerde demonstranten worden gedreven. Zo zien we hoe eerst een aantal tegenstanders van Morsi in het busje verdwijnen, waarna even later een groepje aanhangers van de verdreven president zich bij hen voegt. Meest mannen, twee vrouwen, wat jongeren en een verdrietige dakloze. En twee journalisten, waarvan één met een Amerikaans paspoort.

Wat volgt is voorspelbaar. Eerst gaan de groepen op elkaar los, daarna ontdekken ze hoeveel ze eigenlijk delen. De hitte in het busje, de benauwdheid en de onmogelijkheid om de blaas te legen, zorgen voor steeds meer onderlinge solidariteit. Wie hulp nodig heeft krijgt hulp, ongeacht politieke kleur. De politieke strijd transformeert zelfs kort in een aimabeler strijd over favoriete voetbalclubs.

Voorspelbaar, maar dat maakt deze film niet minder meeslepend. Handheld camera en naturel acteerwerk zorgen voor een realistisch schouwspel. Toch zijn dialogen, gebeurtenissen en visuals het resultaat van een dichtgetimmerd, intelligent scenario. Iedere scène draagt betekenis, iedere dialoog getuigt van de humane visie van regisseur/scenarist Mohamed Diab. Er is een fijne afwisseling van drama en actie, en er is zelfs wat ruimte voor humor. Onvermijdelijk als je een handjevol Arabische heethoofden in een busje propt.

De grootste troef van ‘Clash’ zijn de scènes waarin we midden in de protesten belanden. Die scènes zijn angstaanjagend, fascinerend en wonderschoon tegelijk. De opwinding, de gifgroene laserstralen, de opzwepende gezangen, en dan de woede, agressie en meedogenloosheid van de massa. En we zien het allemaal door de ramen van het politiebusje, opgesloten en machteloos.

‘Clash’ bewijst dat we het monster niet moeten zoeken in het individu maar in de redeloze massa. Dat is de belangrijkste conclusie van deze urgente, originele en hoogstaande film. Nooit gedacht dat een Egyptische productie een van de arthousetoppers van 2016 zou worden. Toch is het zo. Prachtfilm.

Henny Wouters

Waardering: 4

Bioscooprelease: 27 oktober 2016